Piyasaların düzenlenmesinde en faydalı roller genellikle spekülatörler, finansörler, tüccarlar ve sanayiciler olarak değerlendirilir. Neden mi? Çünkü spekülatörler, piyasayı izleyerek bir malı alır ve ihtiyaç duyulduğunda satar. Böylece hem üretimi hem de tüketimi düzenlerler.
Spekülasyonun basit bir örneği, elma üzerinden verilebilir. Elma, her yıl belirli bir dönemde hasat edilir, genellikle Eylül ve Ekim aylarında. Spekülatörler, bu dönemde elmayı alıp depolar ve sonra ihtiyaç olduğunda satarlar. Eğer spekülatörler olmasaydı, elmalar dalında çürürdü çünkü çiftçiler pazara göndermek için yeterli maliyeti karşılayamazdı. Paketleme ve nakliye masraflarını karşılamak için yeterli fiyatı elde edemezlerdi. Bu durumda, elma ağacında kalır ve sonunda çiftçi ağaçları kesmek zorunda kalırdı. Elmacılık biterdi.
Spekülatörler, piyasada malın bol olduğu zamanlarda ucuza alarak fiyatları stabilize eder ve talep olduğunda satarak fiyatların çok yükselmesini engeller. Spekülatörlerin sayısı ne kadar fazla olursa, üretici o kadar avantajlı hale gelir çünkü daha fazla alıcıya sahiptir ve en iyi fiyatı veren spekülatöre satabilir.
Örneğin, elma spekülasyonu yapacak birden fazla spekülatör olduğunda, üretici için daha rekabetçi bir pazar oluşur ve spekülatörler de daha iyi fiyatlar sunmak zorunda kalır. Bu da üreticinin daha fazla kazanmasını sağlar. Spekülatörler piyasaya belli bir mal miktarını sokarak tüketicilerin fiyat dalgalanmalarından daha az etkilenmesini sağlar.
Spekülatörlük dünyanın en zor mesleklerinden biridir. Depoların iyi korunması, malın zamanında satılması ve tüm dünya piyasalarının takip edilmesi gerekir. Örneğin, pamuk spekülasyonu yapan bir spekülatör, dünyanın her yerindeki pamuk üretimini, iklim koşullarını, yeni gübrelerin geliştirilip geliştirilmediğini ve ulaşımda yapılan yenilikleri izlemelidir. Ulaştırmadaki basit bir yenilik bile depodaki malın değerini düşürebilir.
Sonuç olarak, spekülatörler hem üreticilere hem de tüketicilere fayda sağlar. Üretim ve tüketimi düzenleyerek piyasanın dengede kalmasına yardımcı olurlar. Bir ülkede spekülatörler ne kadar onore edilirse ve sayıları artırılırsa, o ülkenin ekonomik kalkınması da o kadar güçlü olur. Aksi halde, çiftçiler perişan olur ve tarım sektörü zarar görür. Bu nedenle, spekülasyon ve spekülatörlerin piyasadaki rolü, ekonomik denge ve sürdürülebilirlik açısından kritik öneme sahiptir.
Borsa’daki Durum
Borsa’da durum aslında bu şekildedir. Spekülatörlerin yerini piyasa yapıcıları alır. Son dönemde ise şirket patronları kendilerini piyasa yapıcı konumunda görmeye başlayınca işler rayından çıktı. Burası oyun alanı değil maalesef. Piyasa yapıcılığı herkesin yapabileceği bir şey değil. Özellikle Türkiye borsasında yeni arz olan şirketlerde çok sayıda manipülasyon yaşandı. Bu da piyasanın sağlıklı işleyişini ciddi şekilde sekteye uğrattı.
Manipülasyon ve spekülasyon arasındaki farkı anlamak da önemlidir. Piyasa yapıcının rolünü bilmeyen patronlar, büyük manipülasyonlara sebebiyet verdi. Denetleyici mekanizmanın yetersizliğiyle beraber küçük yatırımcılar ve borsaya yeni girenler açısından derin maddi ve manevi kayıplara maalesef son dönemlerde şahit oluyoruz. Bu nedenle, piyasa yapıcıların rollerini ve sorumluluklarını doğru anlamak, piyasaların sağlıklı işleyişi açısından hayati önem taşımaktadır.
“Bir Borsa Spekülatörünün Anıları” – Edwin Lefèvre:
“Piyasa her zaman haklıdır, insanlar yanılır. Piyasa acımasızdır, kimseye merhamet göstermez.”ZOPHIEL
Yorumlar kapalı.