Hesap Verebilirlik Nedir?

“Hesap verebilirlik” terimi, başkalarına karşı dürüst ve etik davranış sorumluluğunun kabulünü ifade eder. Kurumsal dünyada bir şirketin sorumluluğu, hissedarlarına, çalışanlarına ve faaliyet gösterdiği daha geniş topluluğa kadar uzanır. Daha geniş anlamda hesap verebilirlik, performansa göre değerlendirilme isteğini ifade eder.

Hesap Verebilirliği Anlamak

Hesap Verebilirlik, kurumsal finansmanda önemli bir kavramdır. Bir varlığın eylemlerinin sorumluluğunu üstlenmesi için yaptığı eylemler olarak tanımlanır. Bu, mali tutarsızlıkların muhasebeleştirilmesinden, çalışanlara yönelik davranışlara, mali kötü yönetime veya hissedar güveninin kaybedilmesine kadar değişebilir.

Bu kavram özellikle bir şirketin hissedarlara ve hükümete sunduğu mali raporları hazırlarken benimsediği muhasebe uygulamalarıyla ilgilidir. Denetimler, dengeler ve yanlış davranışların sonuçları olmadan bir şirket müşterilerinin, düzenleyicilerin veya piyasaların güvenini koruyamaz.

Kurumsal hesap verebilirlik, toplumu etkileyen bir şirketin faaliyetlerini kapsayacak hale geldi. Bir şirketin çevresel etkisi, yatırım kararları ve kendi çalışanlarına yönelik davranışları kamunun incelemesine açıldı.

Hesap Verebilirliğin Faydaları

Sorumluluk her şirkette farklıdır. Bununla birlikte, bir işletmenin hesap verebilirlik uygulamalarını uygun şekilde yürütebilmesi durumunda, hesap verebilirliğin sağlayabileceği genel faydalar vardır:

• Operasyonel mükemmelliği teşvik eder. Çalışanlar işlerine bakıldığını ve değerlendirildiğini anladıklarında, yaptıkları işin önemli olduğu anlaşıldığından daha fazla çaba gösterme olasılıkları artar. Bu, özellikle çalışanların güçlü sorumlulukları nedeniyle zamlar, terfiler ve kamuoyu tarafından tanınma yoluyla ödüllendirildiği durumlarda geçerlidir.
• Şirket kaynaklarını korur. Sadece işinizi yapmakla sınırlı değil; her durumda dürüst ve eylemlerinizden sorumlu olma uygulamasıdır. Çalışanlar hesap verebilir olduğunda, şirket kaynaklarına saygı gösterilmesi gerektiği standardına tabi tutulurlar ve eylemlerinin sonuçları olacağını anladıkları için çalışanların şirket varlıklarına kötü davranma olasılıkları azalır.
• Daha doğru sonuçlar verir. Hesap verebilirlik standardına sahip şirketlerin kabul edilebilir sapma sınırları olacaktır. Örneğin, bir şirket önemsizlik nedeniyle belirli bir dolar tutarındaki mali yanlış beyan eşiğine izin verebilir. Bir şirket kendisini düşük bir önemlilik eşiğine göre sorumlu tutuyorsa, daha büyük hataları, açıklanamayan sapmaları veya raporlamadaki gecikmeleri kabul etmeyecektir.
• Dış yatırımcıların güvenini oluşturur. Bir yatırımcının bir şirkete olan güveni, şu ana kadar yalnızca finansal başarı beklentisine dayalı olarak yönlendirilir. Yatırımcılar bir şirketin iyi yönetildiğine, dürüst olduğuna, yetkin olduğuna ve kaynakları açısından verimli olduğuna inanmalıdır. Bir şirket hesap verebilirliğini gösterebilirse, özellikle güvenilmez bir rakiple karşılaştırıldığında daha olumlu görülecektir.

İş ve Dış Hesap Verebilirlik

İç hesap verebilirlik, bir şirket içindeki uygulamaları ifade eder. Bu tür bir hesap verebilirlik, iç kontroller, performans değerlendirmeleri, denetimler ve güçlü bir kurum kültürü aracılığıyla sağlanır. Örneğin, düzenli performans incelemeleri ve denetimler, çalışanların ve departmanların iyileştirmeye ihtiyaç duyabileceği alanların belirlenmesine yardımcı olur.

Dış hesap verebilirlik ise bir şirketin düzenleyiciler, yatırımcılar, müşteriler ve genel halk gibi dış taraflara karşı yükümlülükleri ve sorumluluklarıyla ilgilidir. Bu tür bir hesap verebilirlik genellikle yasal gereklilikler, endüstri standartları ve kamu incelemesi yoluyla uygulanır. Şirketler düzenli olarak finansal bilgileri açıklamalı, çevre düzenlemelerine uymalı ve tüketiciyi koruma yasalarına uymalıdır. Aksi takdirde şirketin işleyişine zarar verecek hukuki sonuçlar doğabilir.

Bir şirketin başarısı ve sürdürülebilirliği için her iki sorumluluk biçiminin de mevcut olması gerekir. Ancak her birinin farklı riskleri vardır. İç hesap verebilirlik, kuruluşun içeriden verimli ve etik bir şekilde çalışmasını sağlar. Bunun gerçekleşmemesi durumunda, dış hesap verebilirliğin sağlanması çok daha zor olabilir. Dış sorumluluğun (düzenleyiciler veya tüketiciler tarafından) bu ikisinden daha zararlı ve maliyetli olduğunu, ancak kendi başına gerçekleşmediğini unutmayın. Bazı durumlarda, iç hesap verme sorumluluğunun sürdürülmesindeki başarısızlık, dış hesap verme sorumluluğunda sorunlara yol açmaktadır.