Türkiye’de Zombi Şirketler Sorunu ve Bankalar Üzerindeki Etkisi

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) “zombi şirketler” raporunda Türkiye’nin yüzde 13 oranla dünya birincisi olması, ekonomide önemli bir sorun olduğunu gösteriyor. Zombi şirketlerin varlığı, yalnızca bu firmaların verimsizliği değil, aynı zamanda finans sektörüne olan etkileri nedeniyle de büyük bir problem teşkil ediyor.

Zombi şirketler, gelirleri borçlarını ödemeye yetmeyen ancak finansal desteklerle ayakta duran firmalar olarak tanımlanıyor. Türkiye’de bu şirketlerin yüksek oranı, ekonominin genel sağlığı ve sürdürülebilirliği açısından ciddi riskler barındırıyor. Ancak bu sorunun bankalar üzerindeki etkileri de göz ardı edilemez.

IMF Raporuna Göre Ülkelerdeki Zombi Şirket Oranları

IMF raporuna göre, zombi şirketlerin oranı ülkeler arasında şu şekilde dağılıyor:

•   Türkiye: %13
•   İtalya: %10
•   Romanya: %9
•   Rusya: %8
•   Norveç: %7

Listenin sonunda ise İsviçre, Almanya ve Hollanda gibi ülkeler yer alıyor. Bu grafik, Türkiye’deki zombi şirketlerin diğer ülkelere kıyasla ne kadar yaygın olduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Bankaların Karşı Karşıya Olduğu Sorunlar

Zombi şirketlerin bankalar üzerindeki etkisini değerlendirdiğimizde, bankaların iki ana sorunla karşı karşıya kaldığını görüyoruz:

1.  Yüzdürme Zorunluluğu: Bankalar, zombi şirketleri yüzdürmek zorunda kalıyor. Bu, kredi geri ödemelerinde sorun yaşayan şirketlere yeniden yapılandırma veya ek finansman sağlama anlamına geliyor. Eğer bankalar bu şirketleri yüzdürmezse, sorunlu kredi olarak geri dönebilir ve bu durum bankaların mali yapısını olumsuz etkileyebilir. Ancak yüzdürme kararı da uzun vadede bankaların karşısına başka sorunlar çıkarabilir.
2.  Regülasyonlar ve İzleme Süreçleri: Bankaların sorumlu kredileri yönetme süreçleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) gibi düzenleyici kurumlar tarafından belirlenen kurallara tabidir. Bu tür kredilerin izlenmesi ve raporlanması, bankalar üzerinde ek bir yük oluşturabilir.

Ekonomik ve Sosyal Etkiler

IMF raporunda yer alan grafik, zombi şirketlerin oranını ülkelere göre göstermektedir. Türkiye, yüzde 13 oranıyla listenin başında yer alırken, onu İtalya, Romanya ve Rusya takip etmektedir. Listenin sonunda ise İsviçre, Almanya ve Hollanda bulunmaktadır. Bu grafik, Türkiye’deki zombi şirketlerin diğer ülkelere kıyasla ne kadar yaygın olduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Zombi şirketlerin varlığı, ekonomideki verimliliği düşürdüğü gibi işsizlik oranlarının da yükselmesine neden olabilir. Verimsiz ve borç yükü altındaki şirketlerin ayakta kalması, kaynakların etkin kullanımını engelleyerek sağlıklı şirketlerin büyümesini sınırlamaktadır. Bu durum, uzun vadede işsizlik oranlarının artmasına yol açabilir. İş gücü piyasasında yaratılan bu belirsizlik, özellikle genç nüfus arasında işsizlik sorununu daha da derinleştirebilir.

Sorun sadece parasızlık değil. Her borçlu şirket batacak diye bir durum da yok. Özellikle işini büyütme şansı olmayan şirketler de sıkıntılar yaşayacaktır. Bu tür şirketlerin ekonomide varlıklarını sürdürmesi, verimliliği düşürürken işsizliğin artmasına neden olabilir. Uzun vadede ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkiler yaratacaktır.

Çözüm ve Gelecek Beklentileri

Bu bağlamda, Türkiye’deki bankaların ve düzenleyici kurumların, zombi şirketlerin ekonomiye olan olumsuz etkilerini en aza indirmek için kapsamlı reformlar yapması gerekmektedir. Ekonomik reformların ve finansal düzenlemelerin bu konuda hayati önem taşıdığı bir kez daha ortaya çıkıyor.