Rus muhalif aktivist İlya Yashin, Rusya ile Batılı ülkeler arasındaki mahkum değişimi sayesinde iki buçuk yıl Rus hapishanesinde kaldıktan sonra 1 Ağustos’ta serbest bırakıldı.
Berlin’de Euronews’e Rusya’yı, parmaklıklar ardında geçirdiği zamanı ve artık yeniden özgür olduğuna dair planlarını anlattı.
Berlin’deki bir parkta grafitilerle boyanmış beton bir levha üzerinde otururken Yashin, “Kendinizi iyi bir duygusal ve fiziksel durumda tutmak çok önemli, aksi halde yere yığılırsınız” dedi. “Ayrıca iki yıl kritik bir dönem değil” diye ekledi.
“Bu tür geri dönüşü olmayan değişikliklerin ancak üç yıl parmaklıklar ardında kaldıktan sonra meydana geldiğini söylüyorlar. Bundan sonra insanlarda ciddi sağlık sorunları ortaya çıkıyor: dişleri dökülüyor, saçları dökülüyor.”
Yashin Hapis Cezası İçin İyi Hazırlanmış
Euronews’e konuşan Yashin, ülkeyi terk etmemesi halinde tutuklanacağını bildiğini ve hapishaneye oldukça iyi hazırlandığını söyledi.
2022’deki bir röportajda Rus video blog yazarı Yuri Dud’a (“wDud”), hapishaneye hazırlanırken dişlerini zaten bir diş hekimine yaptırdığını söyledi.
Yashin, aldığı destek hakkında “Muhtemelen birçok açıdan şanslıydım, çünkü çok fazla destek aldım ve çok fazla mektup aldım” dedi.
“Birçok insanın benim için endişelendiğini biliyordum. Elbette bu bana güç ve yaşama isteği verdi ve bir şekilde kendime bakma konusunda bana ilham verdi ve motive etti.”
Yashin’in şansı yaver gitti. 9 Aralık 2022’de Rus silahlı kuvvetlerine itaatsizlikten dolayı sekiz buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldıktan sonra, zaman zaman Batı Rusya’daki Smolensk’teki hapishanesinde PKT ceza bloğu olarak adlandırılan hücre hapsinde bir süre kaldı, ancak genel olarak hapis cezasına çarptırıldı.
Bir PKT hücresine nakledilmek, Rus hapishanelerindeki en yüksek disiplin cezası olarak kabul ediliyor. Mahkumlar diğer mahkumlardan ve tesisin geri kalanından tamamen izole edilmiş durumda ve özgürce hareket edemiyor, kütüphaneyi ziyaret edemiyor veya dua etmek için kiliseye gidemiyor.
Yashin, hücre hapsini anlatırken, “İnsanların daha da izole olduğu, cep telefonlarının veya hapishaneye kaçırılabilecek diğer ayrıcalıkların olmadığı bunun gibi özel bloklar var” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en büyük rakibi ve muhtemelen Rusya’nın en önde gelen muhalefet figürü Alexei Navalny, 16 Şubat’ta Rusya’nın Yamalo’daki en sert ceza kolonilerinden biri olan “Kutup Kurt”ta şüpheli koşullar altında ölene kadar böyle bir ceza bloğunda tutuldu.
‘Mahkumlara ve Gardiyanlara Saygı Vardı’
Yashin, Rusya’daki diğer birçok siyasi mahkumla karşılaştırıldığında kesinlikle şanslı olduğunu itiraf ediyor. Kendisine işkence veya kötü muamele yapılmadığını söyledi.
“Genel olarak bakıldığında, bazen (hapishane personelinin) sempatisiyle bile karşılandım. Bana öyle geliyor ki, beni izole etmeye ve benim için dayanılmaz koşullar yaratmaya yönelik katı talimatlar, çoğu zaman infazcılar düzeyinde sabote ediliyor.”
Yashing, “Çünkü herkes benim bir suçlu olmadığımı anladı. Ve normal çalışanlar da herhangi bir suçtan dolayı hapiste olmadığımı çok iyi anladılar. Kimseyi öldürmedim veya kimseye tecavüz etmedim” diye açıkladı.
“Görüşlerim, sözlerim ve inandığım şeyler nedeniyle oradaydım. Bu da mahkumların ve hatta personelin saygı duymasını gerektiriyordu.”
Kaşlarını çatarak, “Ancak genel olarak siyasi mahkumlara farklı muamele ediliyor” dedi. Düşünceli bir şekilde yan tarafa baktığında aniden endişeli görünüyordu.
“Elbette en çok Alexei Gorinov için endişeleniyorum. Çünkü bu benim yoldaşım, bana öyle geliyor ki bu adam beni korkutmak, beni ülkeden kovmak için hapsedildi. Ben zaten özgürüm, Kendisi hâlâ cezaevinde, yaşlı bir adam, 63 yaşında ve oldukça ciddi sağlık sorunları var.”
Akciğerinin bir kısmı eksik olan Rus muhalif siyasetçi Gorinov, 8 Temmuz 2022’de Krasnoselsky Bölge Milletvekilleri Konseyi’nde yapılan toplantıda Ukrayna’da öldürülen çocuklar için bir dakikalık saygı duruşu yapılmasını önerdiği için yedi yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Yashin artık onu hapisten çıkarmak için elinden geleni yapmak ister.
Belarus’taki Siyasi Mahkumların Durumu Daha da Kötü
Yashin ayrıca hapishanedeki Belaruslu muhalif aktivistleri savunmanın önemli olduğuna inanıyor. Esir değişim programında Belarus’tan tek bir siyasi mahkûm serbest bırakılmadı.
Belaruslu politikacıların baskı altına alınma şekli daha da kötü. “Onlar bizden çok daha fazla baskı altındalar” dedi. Yıllardır avukatlar oradaki insanlara ulaşamıyor.
“Neredeyse iki yıldır Sergei Tikhanovsky’ye ne olduğunu bilmiyorduk. Maria Kalesnikava’ya ne olduğunu bilmiyoruz. Neredeyse iki yıl boyunca işkence ve kötü muameleye maruz kaldılar. Halen hayatta olup olmadıklarını bilmiyoruz..”
Yashin, “Ve elbette, en azından siyasi mahkumların desteklenmesi açısından Belarus muhalefetiyle bir tür ortak çalışma kurmanın doğru olduğunu düşünüyorum.” dedi.
YouTube’u Putin’e Karşı Kullanmak
Yashin, siyasi mahkumları serbest bırakmanın yanı sıra savaş karşıtı eğitim çalışmalarına da odaklanmak istiyor. Yashin’in 1,6 milyondan fazla takipçisi olan bir YouTube kanalı var.
Orada Rus vatandaşlarını, Kiev’in bir banliyösü olan Bucha’daki katliam da dahil olmak üzere Kremlin’in savaş suçları hakkında bilgilendirmeye çalışıyor. Rus güçleri, 2022 baharında Kiyv savaşı sırasında buradaki sivilleri vahşice infaz etmekle suçlanıyor.
Rus ordusunun çekilmesinin ardından burada toplam 458 ceset bulundu. Bunlardan 419’unda işkence izleri vardı.
Yashin’e göre bu konuda konuşması tutuklanmasının resmi nedeniydi. Ancak hapsedilmesi onu gerçeği söylemekten alıkoymadı. Sıkı sansüre rağmen YouTube kanalında hapishaneden paylaşım yapmaya devam etmenin bir yolunu buldu.
Yashin, “Eh, başkalarıyla mektuplaşarak iletişim kurabiliyordunuz. Ve bazen sansürcüler bazı şeylerin geçmesine izin veriyordu” dedi.
“Elbette metinlerimin engellendiği ya da bir şeyin üzerinin çizildiği zamanlar oldu. Ama yine de çok fazla mektup olduğunda ve benim de çok fazla mektubum olduğunda. İki yıl içinde 30.000’den fazla mektup ve kartpostal aldım. Hapsedildim ve sansürcüler bununla başa çıkamadı ve işler çoğu zaman yolunda gitti” diye hatırladı.
“Böylece mektuplarımda bazı bilgileri aktarabildim. Sosyal ağlarımda yayınlamak istediğim veya ekibimden YouTube’da bir videoya dönüştürmesini istediğim, kamu açısından önemli bilgiler.”
Yashin, muhalefet kanallarının son iki yılda önemli ölçüde popülerlik kazandığını söyledi.
“Savaş başladıktan sonra televizyon yoluyla bilgi almaya alışan insanlar, Rusya’da mevcut haliyle televizyonun insanların bilgi ihtiyacını karşılamadığını fark ettiler. Bu tamamen propagandadır. Bunun üzerine insanlar alternatif bilgi kaynakları, alternatifler aramaya başladı. Gerçekte neler olup bittiğini anlamak için görüşler.”
Putin’e Destek Gerçekten Bu Kadar Büyük mü?
Yashin, Putin’in güvenebileceği belirli bir desteğe sahip olmasına rağmen Rusya’da giderek daha fazla insanın şüpheci yaklaştığını söyledi.
Yashin, “Putin’i ideolojik olarak destekleyen ve onu kayıtsız şartsız takip etmeye hazır çok fazla insan olduğunu düşünmüyorum” dedi.
“Putin’in muhalifleri kadar Putin’in destekçileri de var. Rus toplumu büyük ölçüde bekle ve gör tavrını benimseyen insanlardan oluşuyor” dedi. “Rus toplumunun ekonomik durumu ve sosyal durumu kötüleşiyor. Bana öyle geliyor ki insanlar bunu giderek daha fazla görüyor. Bunu Putin’in politikalarıyla ilişkilendiriyorlar.”
“Bu arada, (Wagner lideri Yevgeny) Prigozhin’in geçen yazki ayaklanması, Putin’in histerik tepkisine rağmen gerçek bir isyandı. Toplum buna oldukça kayıtsız tepki verdi. Putin lehine hiçbir miting olmadı.”
Rusya’da insanlar şu anda fikirlerini açıkça ifade edemiyor. Yashin, Rusya’da sivil direnişin yalnızca yeraltında mümkün olduğunu söyledi, “çünkü yetkililere yönelik herhangi bir açık eleştiri, savaşa karşı herhangi bir açıklama, temelde suç saymak anlamına gelir.”
Yashin, Putin’in gücünün “propaganda, manipülasyon ve tabii ki güç kullanımına” dayandığını açıkladı.
Ancak Rusya’da harekete geçmeye hazırlanan memnuniyetsiz insan sayısı giderek artıyor. Yashin, “Protestolarını yasal olarak ifade etmenin bir yolu varsa, bu insanlar şüphesiz bu fırsatı kullanacaklardır” diye ikna olmuş durumda
Yorumlar kapalı.