Kur savaşları bir ülkenin kendi para biriminin değerini kasıtlı olarak düşürmesi –devalüasyon- yoluyla dış ticaret ilişkileri bulunan diğer ülkelere karşı ihracat havuzunda avantaj sağlamaya çalışılan bir süreci ifade etmektedir.
İktisadi bir ekol olan Merkantilist düşünceye göre bir ülke zenginleşirken diğer ülke fakirleşmek durumundadır. Aynı borsa sisteminde olduğu gibi. Borsada da biri kazanıyorsa öteki kaybetmek zorunda değil midir?
Kur üzerinden savaş nasıl gerçekleştirilir?
Enflasyon ve ödemeler dengesi (özellikle cari açık) ülke makroekonomik göstergeleri arasında en önemli verilerdendir. Bu iki temel göstergenin ortak noktası ise döviz kurudur.
Peki neden önemli? Devalüasyon…
Devalüasyonla birlikte, yerel para birimine, yabancı para birimi karşısında bilerek değer kaybettirilir. Böylece ihracat ucuz; ithalat pahalı hale gelir. Kafa karıştırmamak üzere kısa bir örnekle konuyu devam ettirelim:
——————————–
1$ = 2 TL olduğu bir sistemdeyiz.
A firması Amerika’da kalem üretiyor. İşçilik, hammadde, pazarlama gibi tüm sabit ve değişken maliyetlerle birlikte bir kalemin maliyeti 1$ olsun. Türkiye’de de aynı standartlarda bir kalemin maliyetinin de 2 TL olduğunu varsayalım.
Türkiye bir gün TL’yi Dolar karşısında devalüe etme kararı alıyor ve kur 1$=6TL seviyesine geliyor. Kur şokundan dolayı da kalemin maliyeti 3 TL’ye çıkıyor, yeni kura göre 0.5$.
Maliyet TL cinsinden arttı ancak $ cinsinden azaldı.
Soru şu: ABD’deki kalem üreticisi malını 1$’a mı mal etmek ister yoksa 0.5$’a mı? Diğer tüm şartların sabit kalması koşuluyla, üretimini elbette 0.5$’a mâl edeceği Türkiye’ye taşımak ister. Türkiye’ye doğrudan yabancı kaynak girer, orta-uzun vadede GSYH artar; ekonomi büyür ve doğru yönetilirse kalkınma sağlanır. Diğer taraftan ABD GSYH’sı düşer ve Türkiye’ye karşı dış ticaret açığı vermeye başlar.
——————————–
İşte bugün Çin’in yürüttüğü politika ve önceki dönem ABD Başkanı Trump’ın Çin Başkanı Şi Cinping’i manipülatörlükle suçladığı hikayenin özeti bu. Trump, Çin’in parasını suni olarak düşürdüğünü ve bu sayede ticari olarak haksız bir kazanç elde ettiğini savunuyordu.
Çin’in nasıl Çin olduğuna ve Trump’ın seçimi kazandığı takdirde bizi nasıl bir iklim beklediğine bir de bu açıdan bakmakta yarar var.
Ömer Niyazi ERTEN
Yorumlar kapalı.