Yoksullaştıran Büyüme kavramına girmeden önce büyüme ve kalkınma arasındaki farka değinmek gerekir.
Ekonomik büyüme ülke GSYH’sının niceliksel olarak bir önceki yıla göre büyümesidir. Yani ekonomi %5 büyüdü dendiğinde, o yıl içerisinde ülke sınırları içerisinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin parasal değerinin (GSYH) %5 arttığını anlıyoruz. Tamamen niceliksel, nominal bir değer.
Ekonomik kalkınma ise büyüme gibi sadece niceliksel bir kavram olmamakla birlikte vatandaşların yaşam kalitesi ve refahını ifade eden bir kavramdır.
Dış ticaret ile büyüme arasındaki ilişki ekonomik aktörlerce izlenir ve buna göre politikalar üretilir. Dolayısıyla ihracat – ithalat dengesinin önemli olduğunu anlayabiliyoruz. Buna bağlı olarak uluslararası ticaret hacminin artması ülke ekonomilerine büyüme noktasında avantaj sağlıyor. Ancak (!) göz önünde bulundurulması gereken önemli bir husus var: Dış Ticaret Haddi.
Dış Ticaret Haddinin literatürdeki tanımı ihraç edilen malların fiyat endeksinin, ithal edilen malların fiyat endeksine oranıdır. Buna göre oran 100’ün üzerinde ise ihraç edilen mallar pahalı ithal edilen mallar ucuz olmakla birlikte 100’ün altında olması halinde de durum tam tersidir. Dolayısıyla bu oranın 100’ün üzerinde olması büyüme ve kalkınma açısından elzemdir.
Yoksullaştıran Büyüme, gelişmekte olan ülkelerde, dış ticaret sonucunda, bu ülkenin dış ticaret hadlerinde bozulma yaşandığında söz konusu bu ülkelerde yaşanan ekonomik büyümenin bir illüzyon olduğundan bahseder. Yani, söz konusu ülke daha fazla üretip daha fazla ihraç etse bile dış ticaret hadleri bozulduğunda daha az tüketebilir hale gelmiş olur. Çünkü ihraç edilen mallar ucuzlamış ithal edilen mallar pahalılaşmıştır. Ülke niceliksel olarak büyür ama kalkınamaz.
Türkiye’nin dış ticaret haddi verilerini aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.
Ömer Niyazi ERTEN
Yorumlar kapalı.