BBC, 2024 yılında dünyada ilham kaynağı ve etkili olan 100 kadını açıkladı.
Listede Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Nadia Murad, tecavüze uğrayan ve bu konuda kamusal alanda mücadele yürüten Gisèle Pelicot, oyuncu Sharon Stone, Olimpik atletler Rebeca Andrade ve Allyson Felix, şarkıcı Raye, sanatçı Tracey Emin, iklim aktivisti Adenike Oladosu ve yazar Cristina Rivera Garza da var.
Bu yıl Gazze, Lübnan, Ukrayna ve Sudan’da ölümcül çatışmalar ve insani krizlerle karşı karşıya gelen ve dünyanın dört bir yanında yapılan seçimlerde toplumların kutuplaşmasına tanıklık eden kadınlar daha da güçlü ve dayanıklı olmak zorunda kaldı.
BBC bu yılın kadınlar üzerindeki etkisini, dünyaları değişirken toplumsal değişiklik yaratmaya çalışan kadınları kutlayarak vurguluyor. Bu liste iklim acil durumunun etkilerini araştırma hedefini de koruyor ve kendi toplumlarında iklim krizinin etkileri ile mücadele eden öncülere dikkat çekiyor.
Einav Zangauker, İsrail
Rehineleri özgürleştirme aktivisti
Aktivist ve bekar anne Einav Zangauker’in 24 yaşındaki oğlu Hamas’ın 7 Ekim saldırılarında esir alındı. Oğlunun partneri Ilana da o gün kaçırılmış ama daha sonra esir takasında serbest bırakılmıştı.
Zangauker, esir krizine düzenli olarak dikkat çekti, ülkenin liderlerine harekete geçmeleri çağrısında bulundu ve halkı her hafta eylem düzenlemeleri için örgütledi.
Zangauker daha önce İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun iktidar partisine oy vermiş olsa da esirlerin geri alınmasındaki başarısızlığı konusunda hükümeti açıkça eleştiriyor.
Zangauker esirlerin serbest bırakılmasını sağlayacak bir ateşkes anlaşması yapılmasını talep ediyor.
Lesley Lokko, Gana/İngiltere
Mimar
Lesley Lokko, “mimariyi demokratikleştirme” yönündeki çalışmaları ile 2024 yılında İngiltere Mimarlar Kraliyet Enstitüsü tarafından altın madalyaya layık görüldü. Böylece Enstitü’nün 1848’de kurulmasından beri bu ödülü kazanan ilk siyah kadın oldu.
Lokko, geçtiğimiz 20 yıl boyunca, az temsil edilen topluluklardan kişilerin sektöre dahil edilmesini destekledi.
Ganalı ve İskoç akademisyen aynı zamanda Venedik Mimarlık Bienali’nin küratörlüğünü yapan ilk Afrika kökenli kadın oldu. Lokko, bienalde dekarbonizasyon ile dekolonizasyon temalarına odaklandı.
Lokko’nun Akra’da kurduğu African Futures (Afrikalı Gelecekler) Enstitüsü, mimari, kimlik ve ırk konularının arasındaki ilişkiyi inceliyor.
Zakia Khudadadi, Afganistan
Paralimpik tekvandocu
Zakia Khudadadi, 2024 Paris Olimpiyatları’nda Mülteci Paralimpik Takımı’nın madalya kazanan ilk sporcusu olarak tarihe geçti.
Bir kolunun dirsek ile bilek arasındaki kısmı olmadan doğan Khudadadi 11 yaşındayken, Afganistan’da doğup büyüdüğü Herat kentinde gizli bir spor salonunda herkesten gizli tekvandoya başladı.
Taliban’ın 2021 yılında yönetimi ele geçirmesinin ardından Khudadadi’nin ilk yarışması olacak Tokyo Paralimpik Oyunları’na katılması engellendi.
Ancak Uluslararası Paralimpik Komitesi’nin müdahalesi ve Fransa’nın desteğiyle Khudadadi, Afganistan’dan güvenli şekilde tahliye edildi ve Taliban’ın yeniden yönetime gelişi sonrası uluslararası spor etkinliğine katılan ilk Afgan kadın sporcu oldu.
Plestia Alaqad, Filistin
Gazeteci ve şair
22 yaşındaki Plestia Alaqad, Gazze’de savaş başladığında üniversiteyi yeni bitirmişti. Savaşın ilk günlerinde, İsrail’in yoğun hava saldırıları sırasında evinden bir video paylaştı.
Bu video viral oldu ve Gazze’den gelişmeler, şiirler ve yaşadıklarını paylaştığı Instagram hesabını 4 milyon kişi takip etmeye başladı. Bunlara dayanarak yazdığı anı kitabı, ‘Gazze’nin gözleri’ yakında yayımlanacak.
Alaqad 2024 yılında One Young World tarafından Yılın Gazetecisi seçildi. Dünya Hükümetler Zirvesi gibi yüksek profilli forumlarda da Filistinlilerin haklarını savundu.
Alaqad, Kasım 2023’te Gazze’den ayrıldı. Beyrut’ta medya çalışmaları alanında yüksek lisans programına katılması için burs aldı.
Firda Marsya Kurnia, Endonezya
Heavy metal müzik yapan sanatçı
Cinsiyet rollerine ve dini normlara meydan okumaktan çekinmeyen Firda Marsya Kurnia, yalnızca başörtülü kadınlardan oluşan heavy metal müzik grubu Voice of Baceprot’un baş solisti ve gitaristi.
İngilizce ve Endonezya’da en yaygın konuşulan dillerden Sundaca söylediği şarkıların sözleri, grubun üç üyesinin ataerkilliğe dair şikayetlerini ifade ediyor.
Muhafazakar Müslüman dinleyiciler, grup heavy metal müziğe kaydığında olumsuz tepki verdi.
Ancak kızlar, 10 yıl önce Batı Cava’daki köy okullarında müzik gruplarını kurduklarından beri büyük yol katettiler. Voice of Baceprot bu yıl, İngiltere’de Glastonbury Müzik Festivali’nde sahne alan ilk Endonezyalı müzik grubu oldu.
Olivia McVeigh, İngiltere
Makyaj sanatçısı
Olivia McVeigh kendisine alopesi (saçkıran) teşhisi konduktan sonra peruk dünyasını araştırmaya başladı. McVeigh, yeni saç modelleri ve alternatif saç mazemeleri deneyerek saç dökülmesi yaşayan kadınları yüreklendirdi ve onlara güç verdi.
Sosyal medyada neredeyse yarım milyon takipçisi olan McVeigh, peruk takmayı normalleştiriyor ve alopesi ile kadın sağlığı hakkında farkındalık yaratıyor.
Kuzey İrlandalı makyaj sanatçısı ve influencer McVeigh’in saçı, ergenlik yıllarında dökülmeye başlamış.
Peruk atölyeleri düzenleyen ve özgüvenini yeniden kazanma yolculuğunu paylaşan McVeigh, alopesi teşhisi konulan kadınların buluşabilecekleri ve rahatsızlıkla ilgili diyaloğu normalleştirebilecekleri güvenli bir alan da sağlıyor.
Shahrnush Parsipur, İran/ABD
Yazar ve çevirmen
İran’ın en ünlü roman yazarlarından Shahrnush Parsipur çalışmalarında kadınların cinselliğinin bastırılması ve ataerkil toplumlarda isyan gibi tabu konuları ele alıyor.
İran Ulusal Televizyon ve Radyosu’nda kurgu yazarı ve yapımcı olarak kariyerine başlayan Parsipur, 1979’daki devrimden önce iki aktivist şairin infazını protesto etmek için istifa etti. Bunun sonucunda da ilk tutukluluğunu yaşadı.
Devrimden sonra kitapları İran’da yasaklanan Parsipur, “Women Without Men” (Erkeksiz Kadınlar) kitabında açıkça bekaretten bahsettiği için yeniden tutuklandı. Kitap bir süre sonra İran’ın dışında filmleştirildi.
Yazılarında tutukluluk deneyimlerinden de bahseden Parsipur, 1994 yılından beri ABD’de sürgünde yaşıyor.
Türkiye’den ise tek bir kadın listeye girebildi.
Nejla Işık, Türkiye
Muhtar ve çevre aktivisti
2024 yerel seçimlerinde Muğla’nın İkizköy mahallesinin muhtarı seçilen çiftçi Nejla Işık, 5 yıldır ormanların talan edilmesine karşı mücadele veriyor.
İkizköy yakınındaki Akbelen Ormanı, bir maden projesi nedeniyle tehlikeye girince Işık ve mahallenin kadınları davalar ve protestolarla ağaç kesimine karşı harekete geçti.
Yürüttükleri çevre kampanyası sırasında polis ile ormanlık alanı savunmak için nöbet tutan protestocular arasında zaman zaman şiddetli çatışmalar yaşandı. Ancak Işık ve diğer köylüler, karşılaştıkları zorluklara ve tehditlere karşı kararlı şekilde mücadele ettiler. Ormana izinsiz girdikleri gerekçesiyle para cezasına da çarptırıldılar (Ceza daha sonra iptal edildi).
Yorumlar kapalı.