TÜKETİCİNİN VERGİ YÜKÜ ARTIYOR, VERGİ ADALETİ TARTIŞMALI

Dar ve sabit gelirli tüketicilerin üzerindeki vergi yükü giderek ağırlaşıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, son bir yılda toplanan toplam vergi geliri 7 trilyon 38,3 milyar TL’ye ulaştı. Bunun %65,9’u dolaylı vergilerden gelirken, yalnızca %34,1’i doğrudan vergilerden sağlandı. Vergi adaletini bozan bu durum, düşük gelir grubundaki tüketicileri olumsuz etkiliyor.

DOLAYLI VERGİLERİN PAYI YÜZDE 65,9’A YÜKSELDİ

Kasım 2023 itibarıyla, tüketicilerin ödediği KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergiler toplam 4 trilyon 639,9 milyar TL’ye ulaştı. Bu durum, dolaylı vergilerin toplam vergi gelirindeki oranını %64,7’den %65,9’a yükseltti. Dolaylı vergilerin adaletsiz yapısı, düşük gelir gruplarının daha fazla yüklenmesine yol açtı.

KDV VE ÖTV, TOPLAM VERGİNİN YARISINI OLUŞTURDU

KDV ve ÖTV tahsilatları son bir yılda toplam 3 trilyon 655 milyar TL’ye ulaşarak toplam vergi gelirlerinin yarısından fazlasını oluşturdu. Bu tutarın detayları ise şu şekilde:

•   Sıfır araç satışlarından: 509,2 milyar TL
•   Akaryakıt ve doğalgaz tüketiminden: 383,8 milyar TL
•   Sigara ve tütün ürünlerinden: 301,3 milyar TL
•   Alkollü içeceklerden: 101,3 milyar TL

GELİR VERGİSİNDE ÜCRETLİLERİN AĞIR YÜKÜ

Son bir yılda Gelir Vergisi tahsilatı toplamda 1 trilyon 426,6 milyar TL oldu. Bunun %93’ü, ücretlilerden yapılan gelir vergisi kesintilerinden geldi. Ticari kazanç ve diğer gelir gruplarının toplam payı ise yalnızca %1,4 seviyesinde kaldı.

KURUMLAR VERGİSİ YÜZDE 12,6’DAN İBARET

Son bir yılda şirketlerin ödediği Kurumlar Vergisi tahsilatı 889,9 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu tutar, toplam vergi pastasının sadece %12,6’sını oluşturdu. Mülkiyet üzerinden alınan Motorlu Taşıtlar Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi gibi kalemlerde ise toplam pay yalnızca %1,1 seviyesinde kaldı.

TÜKETİCİLERDEN YÜKSEK, GELİR GRUPLARINDAN DÜŞÜK VERGİ

Vergilendirme sistemindeki bu dengesizlik, tüketicilerden alınan verginin artmasına, gelir, kâr ve servet sahiplerinin ise daha düşük bir yük taşımasına yol açtı. Vergi adaletine dair tartışmalar, kamu maliyesindeki düzelmenin somut olarak görülmediği bir dönemde daha da yoğunlaşıyor.