Bugün piyasaların gündeminde asgari ücret zammı var. Dün borsada, asgari ücret toplantısının Perşembe ve Cuma gününe ertelenmesi moralleri bozmuş, beklenenin üzerinde zam açıklanması ihtimalini gündeme getirmişti üstelik oranın açıklanması Cuma gününe kalırsa TCMB asgari ücret zammını görmeden faiz kararı verecek belki de pas geçecekti. Hem faiz hem asgari ücret karar haftasında Goldman Sachs’ın TCMB’nın Aralık ayını pas geçmesini öngörüyoruz açıklaması haftanın ilk 2 gününde BİST ’in küresel piyasalardan negatif ayrışmasına katalizör oldu ve BİST100 Endeksi 9600 puanın altın geriledi.
Asgari ücret zammının dün akşam saatlerinde açıklanması ve %30 oranında belirlenmesi piyasalarda memnuniyetle karşılandı çünkü beklentiler paralelinde açıklanan zam oranı uygulanmakta olan programın devamıyla ilgili endişeleri azaltıyor ve merkez bankasının yarınki toplantıda faiz indirimini pas geçme ihtimalini zayıflatıyordu. %30 olarak açıklanan zam oranıyla birlikte programa sadık kalınacağı bir kez daha teyit edilmiş oldu. Maaşların enflasyon üzerinde korkutucu etkisi azalacak, enflasyondaki gerilemeyle birlikte faizler düşme eğilimine girecek, faiz getirisi daraldıkça para piyasası fonlarında ve mevduatta parkeden para borsaya gelecek hatta en kötünün geride kaldığı senaryosuyla 2025 yılında Türkiye ekonomisi diğer gelişen ülkelerden pozitif ayrışacaktı. Düşük fiyattan tahvil alan yabancı fonlar kar edecek hatta yabancı parası borsaya geri dönecek. Bu senaryoyla birlikte dün 9600 puana yakın kapatan endeks gapli bir açılışla 9864 puanı gördü. Faiz indiriminden en çok pozitif etkilenecek bankacılık sektörü olduğu için XBANK Endeksi yüzde 4’e yakın değer kazandı.
Buraya kadar düşük asgari ücret zammının piyasaya etkisinden, piyasanın düşük zam oranına tepkisinden bahsettik. Enflasyon ve ücret ilişkisi ekonomiler için birçok yönden önemlidir. Asgari ücret oranındaki artış özel sektör ücret artışı için referans teşkil edeceğinden üretim maliyetlerini arttıran bir etki yaratması kaçınılmazdır TCMB 2023 Temmuz enflasyon raporunda 1 puanlık asgari ücret artışının ortalama ücretleri 0,93 puan arttırdığına dikkat çekmiş ancak üretim maliyetlerindeki artışın enflasyona etkisi çok farklı yönlerden ele alınabilir. Yüksek oranda ücret zammı arz talep dengesinin bozulmasına, üretim maliyetlerinin artmasına neden olabilir. İşçilik maliyetlerinin artması işsizlik oranını yükseltebilir farklı seviyelerde çalışanların maaş farkı azalacağı için verim düşebilir gibi birçok çıkarımda bulunabiliriz ancak ücret artışının enflasyon üzerinde kayda değer bir etkisi olduğunu söyleyemiyoruz.
Yazıyı çok uzatmamak için asgari ücretin enflasyona etkisini Sayın Mahfi Eğilmez Hocanın Aralık 2023’te yayınladığı yazısından alıntı yaparak inceleyelim. Mahfi Eğilmez, TCMB’nın III sayılı enflasyon raporundaki hesaplamadan yola çıkarak 2023 yılının yıl sonunda ücretlere yapılan %49’luk zammın enflasyona olan etkisini hesaplamış. Bu hesaba göre, asgari ücrete yapılan her yüzde 1’lik artışın TÜFE üzerinde etkisi 0,07 oranında olmuş. Yüzde 49’luk artış kısa dönemde yüzde 3,5’lik bir artışa neden olurken uzun dönemde etkisi yüzde 6 olarak tahmin ediliyor.
Yine 2023 yılında TCMB’nın Temmuz ayı enflasyon raporunda yıl ortasında yapılan %34’lük asgari ücret artışının yıllık enflasyona %2,7-4,1 aralığında etki etmesi öngörülmüş.
Ekonomide her uygulamanın bir bedeli vardır faiz politikasında geçtiğimiz yıllarda yapılan hataların bedeli ödenmeye devam ediyor. Bugünün enflasyon oranı geçtiğimiz yıllarda verilen ucuz kredilerle patlayan talebin sonucu. Baskılanan faizler yüzünden döviz kuru yükseldi hammadde ve enerji maliyetleri arttı. Kamu kesimi ücretleri ve emekli maaşlarını ödemek için para basıldı.
2016 Yılında asgari ücret %44 artarken enflasyon %9,2 oldu. Buna karşın 2017 yılında asgari ücret %8 oranında artarken enflasyon yüzde 10 arttı. (Yetkin Report Haber Analiz)
Enflasyonla mücadelede talep düşürücü ve arz arttırıcı politikalarla gerçekleşebiliyor. Küresel ekonomilerdeki durgunluk nedeniyle arz artışında önemli bir gelişme kaydedilemiyor. Talebin daralması için imalatçı kesimin ve hane halkının enflasyon hedeflerine ikna olması gerekiyor. Aksi takdirde fiyatların yarın daha çok artacağı gerekçesi ile harcamalar öne alınıyor. 2024 yılında hane halkının enflasyon beklentisi ile TCMB’nın beklentisi arasında makas hep açık kaldı.
Gelinen noktada ekonomistlerin ortak yorumu Merkez Bankası’nın para politikası araçlarını kullanarak elinden geleni yaptığı yönünde. Enflasyonla mücadelede Maliye Politikasının görevi toplam talebin arz seviyesine indirilmesidir. Talebin arz seviyesine inmesi için kamuda ciddi bir tasarruf programına ihtiyaç var.
Piyasaların beklentisiyle uyumlu %30, zam oranı paradan para kazanan piyasalarda pozitif bir hava yarattı. Uygulanmakta olan ekonomik Programa sadık kalınmasıyla ilgili endişeleri azalttı, yabancı sermaye akışının önünü açtı vs. Yıllık kira artışı yüzde 65’ken, emekçiye yapılan yüzde 30 zam eminim 22 Bin TL’yle bir ay geçinmek zorunda kalan emekçinin endişelerini çok fazla arttırmıştır.
Yorumlar kapalı.