KIRMIZI ET FİYATLARINDA REKOR ARTIŞ: ÇÖZÜM YAPISAL DÖNÜŞÜMDE
Kırmızı et fiyatlarındaki fahiş artış, sadece fırsatçılıkla açıklanamayacak kadar derin yapısal sorunlara dayanıyor. Türkiye’de mera hayvancılığı yerine ağırlıklı olarak ahır besiciliği yapılması ve yem ihtiyacının yüzde 50’sinin ithalatla karşılanması, maliyetlerin yükselmesindeki temel nedenlerden biri. Özellikle yem, enerji, mazot ve işçilik gibi girdi maliyetleri son yıllarda katlanarak artarken, küçük ölçekli işletmeler bu yükle baş etmekte zorlanıyor.
SEKTÖRÜN YAPI SORUNLARI FİYATLARI TETİKLİYOR
Türkiye’de kırmızı et sektöründe yaklaşık 200 bin işletme bulunuyor ve bunların çoğu küçük aile işletmelerinden oluşuyor. Bu işletmeler, fiyatları belirleyen taraf olmaktan uzak olduğu gibi, üretici örgütleri ve kooperatiflerin pazardaki etkinliği de sınırlı kalıyor. Hayvan varlığı ise 1980’li yıllardan itibaren ciddi bir düşüş göstermiş durumda. Covid-19 pandemisi ve Rusya-Ukrayna savaşı gibi küresel krizlerin etkisiyle artan döviz kurları ve ham madde maliyetleri, sektördeki yapısal sorunları daha da belirgin hale getirdi.
İTHALAT ÇÖZÜM DEĞİL
Artan maliyetler nedeniyle birçok işletme, anaç hayvanlarını ve süt ineklerini kesime göndermek zorunda kaldı. Bu durum, hayvan varlığını daha da azalttı ve arz açığını büyüttü. İthalat, geçici bir çözüm olarak devreye girse de raflardaki rekor fiyatlara engel olamadı. Uzmanlara göre, ithalat yerine sürdürülebilir bir yerli üretim modeli oluşturmak gerekiyor.
YEREL ÇÖZÜMLER ÖNE ÇIKIYOR
Kırmızı et sektöründeki bu krize çözüm önerileri de gelmeye başladı. İç Anadolu’dan tecrübeli tarih öğretmeni Bekir Koç’un hazırladığı “Tarım ve Hayvancılığın Geliştirilmesinde Yerinden Kalkınma Uygulama Projesi”, sektördeki yapısal sorunları çözmeyi hedefliyor. Bekir Koç, “Yurt dışından et ithal etmemiz gururuma dokunuyor” diyerek yerel kalkınmaya dayalı üretim modelini gündeme taşıdı.
Proje, mera hayvancılığına dönüş, üretici örgütlerinin güçlendirilmesi ve küçük işletmelerin etkin bir ölçeğe çıkarılması gibi somut adımları içeriyor. Ayrıca, girdilere makul fiyatlarla erişimi sağlamak için kooperatiflerin pazarda daha aktif rol oynaması gerektiği belirtiliyor.
Halk’ın et almakta zorlandığını bu şartlarda söyleyebiliriz.
SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM ŞART
Kırmızı et fiyatlarını düşürmek ve halkın daha uygun fiyatlarla tüketim yapabilmesini sağlamak için ithalat yerine yerli üretime odaklanılması şart. Bunun için kapsamlı bir tarım ve hayvancılık reformu gerekiyor. Uzmanlar, sektördeki bu dönüşümün sadece tüketiciler değil, üreticiler için de sürdürülebilir bir gelecek yaratacağını vurguluyor.
Yorumlar kapalı.