Moody's Raporun Satır Aralarında Ne Var?

2024 yılında ardı ardına gelen Türkiye’nin kredi notu artışının ardından gözler 2025 yılı not kararlarına çevrilmişti ve yılın ilk değerlendirmesi Moddy’s den cuma gecesi geldi. Moody’s, Türkiye’nin kredi notuyla ilgili bir karar vermezken periyodik incelemesini tamamladığını duyurdu.

Hali hazırda üç kredi derecelendirme kurumunun Türkiye için verdiği kredi notu verileri aşağıda olduğu şekilde. Yani yatırım yapılabilir seviyeye yaklaştık ama geçmek için biraz daha yol almamız gerekiyor.

Peki Moddy’s bizim için ne söyledi raporunda gelin bunlara bakalım birlikte.

Rapordan kritik başlıklar

Mevcut Durum

Raporun ilk başında;

Türkiye Hükümeti’nin B1 uzun vadeli ihraççı notları da dahil olmak üzere kredi notları, ülkenin büyük, çeşitlendirilmiş ve dayanıklı ekonomisi, ılımlı bir hükümet borç yükü ve artan parasal ve makroekonomik politika etkinliği tarafından desteklenmektedir. Bu güçlü yönler, kurumsal zorluklar, dışsal kırılganlıklar ve artan iç politik risklerle dengelenmiştir. Daha ortodoks ekonomik politikalara dönüş kredi açısından olumludur, ancak Türkiye’nin makroekonomik dengesizliklerini sürdürülebilir bir şekilde azaltmak zaman alacaktır ve bir politika tersine çevirme riskine tabidir.

ifadesi ile maliye ve para politikaları ile atılan adımların başarılı olduğunun altı çizilerek, eskiye dönme riskinin devam ettiği de boş geçilmedi.

Enflasyon ve mali göstergeler

Enflasyonla mücadelede, Mayıs 2024’teki %75,4’lük son zirveden Aralık 2024’te %44,4’e gerilemesi ile birlikte enflasyondaki düşüşün 2025’te de devam etmesinin beklendiği belirtilerek alınan kararların başarısı tastik ediliyor.

Altın ithalatındaki düşüş, düşük enerji fiyatları ve güçlü turizm gelirleri de dahil olmak üzere ithalat talebindeki sıkışmadan faydalanan cari açık, 2023’teki GSYİH’nın %3,6’sından Eylül 2024’e kadar olan 12 ayda GSYİH’nın %0,7’sine gerilemesi ve döviz rezervlerindeki artış sebebiyle dış kırılganlık risklerini azaltıldığının altı çizildi

Başkanlık Sistemi

“Türkiye’nin durumunda diğer hükümet kurumlarının operasyonel bağımsızlığını baltalayan başkanlık içindeki yüksek güç yoğunlaşması” ifadesi ve daha önceki “geriye dönüş endişese” ifadeleri birleşince, sistemsel sorunlara ilişkin kafalarında soru işareti olduğu netleşiyor. Bu da yatırım yapılabilir seviyeye çıkmak için bizim biraz daha çaba sarf etmemiz gerektiğini gösteriyor

Yapısal Reformlar

Raporun bir çok yerinde yer verilen “yapısal reformlar” ifadesi ile artık bir noktaya geldiniz ama daha ötesi için para ve maliye politikalarında iyileşmeden fazlasına ihtiyaç var mesajı açık olarak verilmektedir.

Etkili makroekonomik politikaların uygulanmasına, örneğin Türkiye’nin enerji ithalatına olan bağımlılığını daha da azaltarak veya ücretlerin geriye dönük endekslenmesini ortadan kaldırarak, egemenin döviz kuru ve enflasyon şoklarına olan duyarlılığını yapısal olarak azaltan reformlar eşlik ederse, not üzerindeki yukarı yönlü baskı da artacaktır.

Not düşmez ama burada biraz beklersiniz

Raporun önemli bölümlerinden birisi de bu bölümdür.

Olumlu görünüm göz önüne alındığında, not düşürme olasılığı düşüktür. Ancak, enflasyondaki, dolarizasyondan kurtulma ve cari açıklardaki iyileşmeler durursa veya tersine dönerse veya gelecekteki enflasyon şoklarının uzun süreli olma riskini azaltacak yapısal değişikliklerle birlikte olmazsa, görünümü muhtemelen durağan olarak değiştiririz.

Net bir şekilde irrasyonel politikalara geri dönülmemesi gerektiği vurgulanarak, dönülmesi veya yapısal değişikliklerin yapılmaması durumunda buralarda biraz bekleyebileceğimizi dile getiriyorlar.

Merkez Bankası ile ilgili endişeler

Raporda yer verilen “Merkez bankasının güvenilirliği ve etkinliği iyileşmiş olsa da henüz tam olarak eski haline getirilmediği” ifadesi ile yine aynı sorunun altı çiziliyor, güvenin tam olarak kazanılamamış olması.

Sonuç Olarak

İrrasyonel para ve maliye politikalarından dönülmesi ile alınan yoldan, enflasyon ve cari açıktaki gelişmelerden pozitif olarak bahseden Moddy’s inatla üç şeyin altını çizdi;

Başkanlık Sitemindeki yüksek güç yoğunlaşması yani tam bağımsız olmadığı düşündükleri para ve maliyet politikalar
Geriye irrasyonel ekonomi modeline dönüş endişesi ki bu ilk madde ile de birbirini tamamlayan bir unsur
Ekonomi modelinin yapısal reformlarla desteklenmesi

İlk ikisi için yapacak bir şey yok, onlar da izle gör politikası takip edecekler ve aksine davranışları köşeye not edecekler. Ama üçüncü husus olan yapısal reformlara başlanmaması durumunda yatırım yapılabilir seviyeye geçemeyeceğimiz çok açık olarak dile getirilmiş durumda. Yani reformlar gelmezse ekonomik göstergeler düzelmeye devam etse bile buralarda biraz dinleneceğiz gibi görünüyor.

2025 kredi değerlendirilmesi takvimi

Kredi derecelendirme kuruluşlarından 2025 için yeni not artırımı beklentileri büyük. Yatırım yapılabilir seviyeden biraz uzak olan Türkiye için rating kuruluşlarından yeni not artışları için yatırımcılar bekleyiş içersinde. Önümüzdeki dönem gelecek raporlar için tarihler ise şöyle: