ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’nın kritik minerallerine olan ilgisini bir kez daha gösterdi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Beyaz Saray’daki görüşmelerin ardından, Washington’ın talep ettiği madencilik anlaşmasını imzalamaya hazır olduğunu açıkladı. Bu gelişme, ABD’nin lityum gibi kritik minerallere erişim stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
ABD Kendi Lityum Kaynaklarına Sahipken Neden Ukrayna’ya Yöneliyor?
ABD, 8,3 milyon tonluk lityum rezervine sahip olmasına rağmen, ülkede faal olarak çalışan yalnızca bir lityum madeni bulunuyor. 2024 yılında Arkansas’ta keşfedilen 4,5 milyon tonluk yeni rezerv dahi üretimi artırmaya yetmedi. Bunun başlıca sebebi, lityum madenciliğinin yüksek maliyetleri ve piyasa dinamikleri.
Uzmanlara göre, ABD’deki lityum üretimi serbest piyasa koşullarına bırakıldığı için, daha düşük maliyetli üretim yapan ülkeler avantaj sağladı. Şili, Arjantin, Avustralya ve Çin, küresel lityum arzında lider konumda. ABD ise ihtiyacının yarısını ithal ediyor. Ancak, Washington yönetimi Çin’in lityum ve kritik mineraller üzerindeki hakimiyetinden endişeli.
Ukrayna Lityumunun Önemi
Ukrayna, Avrupa’daki en büyük lityum rezervlerinden birine sahip. Sovyet döneminden beri bilinen rezervler, özellikle ülkenin doğu ve orta kesimlerinde yoğunlaşıyor. Ukrayna Devlet Jeoloji Müdürlüğü’ne göre, ülkede yaklaşık 500 bin ton lityum rezervi bulunuyor.
Buna rağmen, uzmanlar Ukrayna’daki rezervlerin gerçek değerine dair soru işaretleri taşıyor. Birmingham Stratejik Elementler ve Kritik Mineraller Merkezi’nden Prof. Anderson, “Ukrayna’nın sunduğu rakamların kesinliği belirsiz. Gerçek rezerv tahmin edilenden daha az olabilir” diyor.
Madencilik Zorlukları ve Maliyetler
Lityum üretimi, madenciliğin türüne bağlı olarak değişiyor. Avustralya ve Şili gibi ülkelerde lityum, tuz düzlüklerinden düşük maliyetle çıkarılabiliyor. Ancak Ukrayna’daki lityum, kayaların içinde gömülü olduğu için çıkarılması zor ve maliyetli bir süreç gerektiriyor.
Dnipro Teknoloji Üniversitesi’nin raporuna göre, Ukrayna’daki lityum rezervlerinin çıkarılması yüksek teknoloji gerektiriyor ve yatırım süresi en az 10 yıl olarak öngörülüyor. Ayrıca, ülkede devam eden savaş ve altyapı sorunları da madencilik faaliyetlerini sekteye uğratıyor.
Piyasa Koşulları ve Fiyat Dalgalanmaları
Lityum fiyatları, 2022’deki zirvesinin ardından yüzde 80 oranında düştü. Bunun başlıca sebebi, küresel arzın artması ve talepte beklenen büyümenin hız kesmesi. Fiyatların bu denli dalgalanması, madencilik şirketlerinin yeni yatırımlar yapma konusunda çekingen davranmasına neden oluyor.
Prof. Anderson, “Maden şirketleri, fiyatların çökmesinin ardından birkaç yıl beklemek isteyebilir” diyerek, bu durumun Ukrayna’daki potansiyel projeleri de etkileyebileceğini vurguluyor.
Trump’ın Stratejisi Ne?
ABD Başkanı Trump’ın Ukrayna’nın minerallerine ilgisi, jeopolitik ve ekonomik faktörlerle bağlantılı. Washington, Çin’in lityum piyasasındaki hakimiyetini kırmak ve ABD’nin kritik mineral tedarikini güvence altına almak istiyor. Ayrıca, Trump yönetimi Ukrayna’ya verilen askeri destek karşılığında ekonomik kazanımlar elde etmeyi amaçlıyor.
Ancak, Ukrayna’daki madenlerin ekonomik olarak işletilebilir olup olmadığı belirsizliğini koruyor. Uzmanlar, savaşın yarattığı yıkım ve maliyetlerin yüksekliği göz önüne alındığında, bu rezervlerin kısa vadede büyük bir kazanç sağlamasının zor olacağını belirtiyor.
Yorumlar kapalı.