ABD’nin Suudi Arabistan’da gerçekleşen yüksek riskli görüşmelerin ardından askeri yardım ve istihbarat paylaşımına yönelik kısıtlamaları derhal kaldıracağını açıklamasının ardından Ukrayna, Rusya ile savaşta 30 günlük ateşkesi derhal kabul etmeye hazır olduğunu söyledi.
Donald Trump, şimdi Vladimir Putin’in karşılık vermesini umduğunu söyledi . Eğer Rusya başkanı karşılık verirse, bu, 2022’de Ukrayna’ya tam ölçekli işgalini başlatmasından bu yana geçen üç yıldan uzun süre içindeki ilk ateşkes olacak.
Ukrayna’nın açıklamasından birkaç saat sonra Rusya , Kiev’e hava saldırısı başlattı. Belediye Başkanı Vitali Klitschko, hava savunma sistemlerinin saldırıları püskürtmek için devreye girdiğini söyledi.
Cidde’de üst düzey ABD’li ve Ukraynalı yetkililer arasında yapılan görüşmelerin ardından ortak bir açıklamayla duyurulan anlaşma, Trump ile Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy arasında Oval Ofis’te yaşanan ve Beyaz Saray’ın, Avrupa müttefiklerinin itirazlarına rağmen Ukrayna’ya sağlanan yardımı askıya almasına yol açan tartışmanın yaklaşık iki hafta sonrasında geldi.
Trump Salı günü görüşmelerden sonra Beyaz Saray’ın dışında gazetecilere “Bu tam bir ateşkes” dedi. “Ukrayna bunu kabul etti. Ve umarım Rusya da kabul eder.”
ABD’li yetkililer, anlaşmanın savaşı sona erdirmek için görüşmelere yol açmasını umduklarını söyledi. Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff’un önümüzdeki günlerde Putin’e ateşkesi önermek üzere Moskova’ya gitmesi bekleniyor.
Putin’in ateşkesi mevcut haliyle kabul etmeye hazır olup olmadığı henüz belli değil. Trump, bu hafta içinde Putin ile görüşmeyi beklediğini söyledi. Rus medyası, görüşmenin Cuma günü gerçekleşebileceğini bildirdi.
Trump şöyle devam etti: “Bugün ve yarın onlarla [Ruslarla] görüşeceğiz ve umarım bir anlaşmaya varabiliriz. Ateşkesin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Rusya’yı bunu yapmaya ikna edebilirsek, harika olur. Eğer edemezsek, devam ederiz ve insanlar öldürülür, çok sayıda insan.”
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, müzakereler sona erdikten sonra topun “şimdi Rusya’nın sahasında” olduğunu söyledi. “Eğer [Rusya] hayır derse, o zaman ne yazık ki burada barışa engel olan şeyin ne olduğunu öğreneceğiz” dedi.
Londra’da Başbakan Keir Starmer anlaşmayı memnuniyetle karşılayarak şunları söyledi: “Bu Ukrayna’da barış için önemli bir an ve şimdi hepimizin mümkün olan en kısa sürede kalıcı ve güvenli bir barışa ulaşmak için çabalarımızı iki katına çıkarmamız gerekiyor… Rusya da şimdi ateşkesi ve çatışmaların sonunu kabul etmeli.” “Bu cumartesi günü liderleri bir araya getirerek sonraki adımları görüşeceğini” söyledi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Salı günü Cidde görüşmelerinde kaydedilen “ilerlemeyi” övdü ancak Kiev’in herhangi bir ateşkeste “güçlü” güvenlik garantilerine ihtiyaç duyduğunu vurguladı.
Polonya’da Başbakan Donald Tusk, ABD ve Ukrayna’nın “barışa doğru attığı önemli adım”ı övdü.
ABD’nin ortak açıklamasında Ukrayna’nın, “Tarafların karşılıklı mutabakatı ile uzatılabilecek, Rusya Federasyonu’nun da kabulüne ve eş zamanlı olarak uygulamaya tabi olan, 30 günlük geçici bir ateşkesin derhal yürürlüğe konulması yönündeki ABD önerisini kabul etmeye hazır olduğunu” belirttiği belirtildi.
Görüşmelerin ardından Zelenskiy, televizyondan yaptığı açıklamada Trump’a teşekkür ederek, Ukrayna’nın”savaşın geri dönmemesi için” barış arayışında kararlı olduğunu söyledi.
Zelenskyy, “Ukrayna bu teklifi kabul etmeye hazır – bunu olumlu bir adım olarak görüyoruz ve almaya hazırız,” dedi. “Şimdi, Rusya’yı da aynısını yapmaya ikna etmek Amerika Birleşik Devletleri’ne kalmış. Rusya kabul ederse, ateşkes hemen yürürlüğe girecek.”
Putin şimdi geçici bir ateşkes yapmak ya da yeni Trump yönetimi altında Beyaz Saray’la ilişkilerinin bozulma riskini göze almak arasında bir seçim yapmak zorunda kalacak.
Açıklamada, “ABD, Rusya’ya, barışın sağlanmasında Rusya’nın karşılıklılığının anahtar olduğunu iletecek” denildi.
Karar, ABD’nin Ukrayna’ya askeri radar ve mühimmat teslimatı ile bilgi paylaşımı da dahil olmak üzere hayati önem taşıyan yardımı kesmesinden bir haftadan fazla bir süre sonra geldi. Bu durum, Ukrayna üzerinde ABD’nin önerdiği anlaşmayı kabul etmesi yönünde önemli bir baskı oluşturdu.
Görüşmelere katılan ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz, “Ukrayna heyeti bugün çok net bir şey ortaya koydu: Başkan Trump’ın barış vizyonunu paylaşıyorlar” dedi.
ABD, bunun üzerine “istihbarat paylaşımına verilen arayı derhal kaldıracağını ve Ukrayna’ya güvenlik yardımına yeniden başlayacağını” söyledi.
Açıklamada ayrıca, ABD’ye Ukrayna’nın mineral zenginliğinin satışından elde edilen gelirlerde %50 pay verecek tartışmalı bir mineral anlaşmasına yönelik planlar da yeniden canlandırıldı. Trump, anlaşmanın ABD’nin ekonomik çıkarlarını Ukrayna’nın güvenliğiyle ilişkilendirerek örtük güvenlik garantileri sağlayacağını söyledi.
Açıklamada, Trump ile Zelenskiy’nin “Ukrayna ekonomisini genişletmek ve Ukrayna’nın uzun vadeli refahını ve güvenliğini garanti altına almak için Ukrayna’nın kritik mineral kaynaklarını geliştirmek amacıyla kapsamlı bir anlaşmayı en kısa sürede sonuçlandıracakları” ifade edildi.
Suudi Arabistan’daki maraton görüşmelerin amacı Trump ile Zelenskiy arasındaki kişisel krize rağmen güven oluşturmaktı.
Zelenskiy, Genelkurmay Başkanı Andriy Yermak’ı gönderirken, Trump ise Rubio ve Waltz’ı gönderdi.
Körfez ülkesinin sağladığı gösterişli bir salonda gerçekleşen görüşmelere katılmak üzere ülkeye varışında gazetecilere açıklama yapan Yermak, “Barışı sağlamak için her şeyi yapmaya hazırız” dedi.
İki taraf sabah yaklaşık üç saat görüştükten sonra ara verdi, ardından öğleden sonra ve akşamın erken saatlerinde. Görüşmeler sırasında Yermak sosyal medyada bir satır paylaştı: “Çalışma devam ediyor.”
Rusya’nın da kabul etmesi halinde Ukrayna’nın Amerikalılara havada ve denizde bir aylık ateşkes teklif etmesi ve bu süre zarfında çatışmaların daha kalıcı bir şekilde sonlandırılması için daha fazla görüşme yapılması bekleniyordu.
Teklif, Amerikalılara Ukrayna’nın masaya yapıcı öneriler getirdiğini göstermeyi amaçlıyordu.
Rubio, uçakta yaptığı konuşmada, Washington’un asıl amacının, Kiev’in “Rusların yapmak zorunda kalacağı zor şeyler gibi, bu çatışmayı sona erdirmek veya en azından bir şekilde durdurmak için zor şeyler yapmaya hazır olup olmadığını görmek” olduğunu söyledi.
İçeride, Zelenskiy’nin Beyaz Saray’daki çıkışı, onun düşük reytinglerini artırdı. Ancak Trump’ın taleplerine karşı öfke olsa da, cephedeki zor durum ve üç yıllık savaşın ardından gelen yorgunluk göz önüne alındığında, Ukrayna başkanının Beyaz Saray’la ilişkileri düzeltmek için her türlü çabayı göstermesi gerektiği yönünde güçlü bir his var.
Washington’daki fiyaskodan beri Ukrayna, kendisine zorla bir barış planı dayatılmasını önlemek için Trump’a iltifat etmeye çalışıyor. Görüşmeler başlamadan önce Guardian’da yazan Yermak, “güçlü bir Amerikan liderliğini” övdü ancak “hem adil hem de sürdürülebilir bir barış bulunmalı” dedi.
İngiliz ve Fransız yetkililerin, özellikle Kiev’e Amerikalılara pozisyonlarını en iyi şekilde nasıl sunacakları konusunda tavsiyelerde bulunmada kilit rol oynadıkları anlaşılıyor. Starmer’ın danışmanlarından Jonathan Powell, Yermak ile düzenli olarak iletişim halinde ve hafta sonu Kiev’i ziyaret etti. Yermak, ziyaretin Suudi zirvesinden önce “adil ve kalıcı bir barışa ulaşmak için ortaklarla ortak bir çalışma”nın parçası olduğunu söyledi.
Polonya Başbakanı Donald Tusk, Salı günü sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, ABD-Ukrayna görüşmelerinin önemini vurguladı.
“Sevgili Amerikalılar, sevgili Ukraynalılar, bu fırsatı boşa harcamayın. Bütün dünya bugün Cidde’de sizi izliyor. İyi şanslar!” dedi.
Rusya, Ukrayna’nın en büyük ve daha önce sadık destekçisi olan ülkeden askeri ve istihbarat desteğinin kaybını kutladı.
Trump ekibinin Moskova’dan çok Kiev’den daha fazla fedakarlık beklediği mevcut senaryoda bile, Rusya’nın herhangi bir barış anlaşmasına ne kadar hazır olduğu henüz belli değil.
Salı günü, ateşkes önerisi öncesinde konuşan Putin’in sözcüsü, Washington’dan gelen sinyallerin Moskova’da birçok kişiyi sevindirdiğini, ancak erken kutlama yapılmaması gerektiğini söyledi.
Dmitry Peskov, Rusya’nın Kommersant gazetesinin bildirdiği yorumlarda, bir konferansta “Her zaman en iyisini ummanız gerekir ancak yine de en kötüsüne hazırlıklı olmalısınız ve çıkarlarımızı savunmaya her zaman hazır olmalıyız,” dedi. “Birçok insan pembe gözlük takmak için acele ediyor ve Amerikalılar’ın artık silah sağlamayı bırakacağını veya çoktan bıraktığını, Musk’ın tüm iletişim sistemlerini kapatacağını ve her şeyin bizim için yoluna gireceğini söylüyor. Ancak yine de bizim için yoluna girecek.”
Savaş alanında ise Moskova, Ukrayna ordusunu bölgeden çıkarmak için Batı Rusya’daki Kursk bölgesine son saldırısını başlatmak için fırsatı değerlendirdi.
Salı günü, Rusya savunma bakanlığı birliklerinin yedi ay önce Ukrayna güçleri tarafından ele geçirilen Kursk’ta 100 km2’den (38,6 mil kare) fazla toprak ve 12 yerleşim yerini geri kazandığını söyledi. Kiev, Kursk operasyonunun gelecekteki müzakerelerde bir pazarlık kozu elde etme ve Rusya’yı doğu Ukrayna’dan güç kaydırmaya zorlama girişimi olduğunu söyledi.
Cidde’deki barış görüşmelerinin başlamasına saatler kala Moskova’ya baskı yapmak isteyen Ukrayna, savaşın başlangıcından bu yana Moskova’ya en büyük insansız hava aracı saldırısını gerçekleştirdi.
Rusya Savunma Bakanlığı , Pazartesi gecesi Rusya’ya 337 İHA fırlatıldığını , bunlardan 91’inin Moskova bölgesini hedef aldığını, iki kişinin ölümüne, yangın çıkmasına ve uçak ve tren seferlerinin aksamasına neden olduğunu bildirdi.
Yorumlar kapalı.