2001 Ekonomik Krizi ve Doların İlk Büyük Sıçraması 0,68 TL → 1,65 TL
2001 yılı, Türkiye ekonomisi için en büyük krizlerden birine sahne oldu. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’e anayasa kitapçığı fırlatmasıyla başlayan siyasi kriz, piyasalarda paniğe neden oldu. Bankalararası faizler bir günde yüzde 7500’e kadar yükselirken, döviz kuru hızla arttı. Dalgalı kur sistemine geçişle birlikte dolar, 0,68 TL’den 1,65 TL seviyesine fırladı. IMF destekli reformlarla kriz kontrol altına alınsa da, Türkiye ekonomisi derin bir daralma yaşadı.
2008 Küresel Finans Krizi ve Türkiye’ye Etkileri 1,16 TL → 1,72 TL
2008 yılında ABD’de patlak veren mortgage krizi, küresel piyasalarda büyük bir çöküşe neden oldu. Türkiye, bu krizden doğrudan etkilenmese de, küresel risk iştahının azalması ve dış finansman kaynaklarının daralmasıyla dolar/TL kuru 1,16’dan 1,72 seviyesine kadar çıktı. Türkiye ekonomisi yüzde 4,7 oranında daralırken, ihracat ve ithalat ciddi ölçüde geriledi.
2013 Gezi Parkı Olayları ve Doların Dalgalanması 1,80 TL → 2,07 TL
Türkiye’de 2013 yılı, ekonomik istikrar açısından kritik dönemlerden biri oldu. Mayıs ayında başlayan Gezi Parkı protestoları, finans piyasalarında belirsizliğe neden olurken, dolar kuru yükselişe geçti.
2013 yılı öncesinde 1,80 TL seviyelerinde seyreden dolar, Gezi Parkı olaylarının büyümesi ve uluslararası yatırımcıların Türkiye’ye yönelik risk algısının değişmesiyle birlikte 2 TL’nin üzerine çıktı. Ayrıca, ABD Merkez Bankası’nın (FED) parasal genişlemeyi azaltma kararıyla birlikte gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışı yaşandı. Türkiye’de bu süreçte döviz kuru üzerindeki baskı arttı ve yıl sonuna doğru dolar 2,30 TL seviyelerini gördü.
2016: 15 Temmuz Darbe Girişimi ve Ekonomiye Etkileri 2,89 TL → 3,09 TL
2016 yılı, Türkiye için siyasi ve ekonomik açıdan en çalkantılı dönemlerden biri oldu. 15 Temmuz 2016’da gerçekleşen darbe girişimi, ülke genelinde büyük bir belirsizlik ortamı yarattı ve finansal piyasalarda sert dalgalanmalara neden oldu.
Darbe girişimi öncesinde 2,89 TL seviyelerinde olan dolar/TL kuru, olayların hemen ardından hızla yükselerek 3,09 TL seviyesini aştı. Yatırımcıların artan risk algısı, döviz piyasalarında ani hareketlere yol açarken, Türkiye’den sıcak para çıkışı hızlandı.
2018 Rahip Brunson Krizi ve ABD Yaptırımları 4,70 TL → 7,20 TL
2018 yılında ABD ile yaşanan Rahip Andrew Brunson krizi, Türkiye ekonomisinde sert dalgalanmalara neden oldu. ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırımları ve ticari kısıtlamaları, dolar/TL kurunun tarihte ilk kez 7 TL’yi aşmasına yol açtı. Krizin tırmanmasıyla birlikte TL hızla değer kaybederken, Merkez Bankası’nın faiz artırımlarıyla piyasalara müdahale etmesi kaçınılmaz hale geldi.
2021 Kur Krizi ve Ekonomi Politikalarının Etkisi 8,30 TL → 18,36 TL
Türkiye’de 2021 yılında uygulanan düşük faiz politikası ve Merkez Bankası’ndaki yönetim değişiklikleri, kur üzerinde baskı yarattı. Yılın başında 8,30 TL seviyesinde olan dolar, arka arkaya gelen faiz indirimleri sonrası 18,36 TL seviyesine kadar yükseldi. Hükümet, kur korumalı mevduat sistemini devreye sokarak TL’yi desteklemeye çalışsa da, enflasyonun yükselmesi ekonomik dengeleri zorladı.
2023 Seçimleri Sonrası Doların Seyri 19,50 TL → 23,50 TL
2023 Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrası ekonomi yönetimi değişti ve faiz artırımlarıyla birlikte dolar kuru dalgalandı. Seçim sonrası dolar 19,50 TL’den 23,50 TL’ye kadar yükseldi. Yeni ekonomi yönetimi, yatırımcı güvenini artırmak ve enflasyonu kontrol altına almak amacıyla faiz politikalarında değişikliğe gitti.
2024 Yerel Seçimleri ve Kur Üzerindeki Baskı 32 TL → 35 TL
2024 yılı, Türkiye’de yerel seçimlerin yapıldığı ve ekonomi politikalarının büyük mercek altına alındığı kritik bir dönem oldu. Seçimler öncesinde döviz piyasasında artan belirsizlik, dolar/TL kurunun yukarı yönlü hareket etmesine neden oldu.
Mart 2024 itibarıyla 32 TL seviyelerinde seyreden dolar, seçim sürecinde piyasalardaki tedirginlik ve yatırımcıların risk algısındaki artış nedeniyle 35 TL seviyelerine kadar yükseldi. Yatırımcılar, seçim sonrasında Merkez Bankası’nın nasıl bir para politikası izleyeceğini dikkatle takip ederken, kur üzerinde baskılar artmaya devam etti.
2025 Ekrem İmamoğlu’nun Gözaltına Alınması 36,70 TL → 41,12 TL
Ekrem İmamoğlu ve bazı belediye başkanlarının gözaltına alınmasının ardından piyasalar sert tepki verdi. Borsa İstanbul (BIST 100) güne %7 düşüşle başladı ve devre kesici mekanizması devreye girdi. Türkiye’nin 10 yıllık tahvil faizi %28.78’e yükseldi.
Döviz kurları tarihi zirveye ulaştı; Euro/TL 45, Dolar/TL 41.12 seviyesine çıktı. Gram altın 3.802 TL’ye yükseldi. Türk Lirası gün içinde %10’a yakın değer kaybetti, ancak Merkez Bankası’nın müdahalesiyle toparlandı.
Torba yasa ile DDK ve TMSF’ye verilen geniş yetkiler yatırımcıları endişelendirirken, Borsa İstanbul’un web sitesine erişim sağlanamadı.
Türkiye Ekonomisinin Geleceği
Türkiye’de doların seyri, ekonomi yönetiminin alacağı kararlar, küresel piyasalardaki gelişmeler ve jeopolitik risklere bağlı olarak şekillenecek. Ekonomistlere göre, döviz kurundaki istikrarın sağlanması için güven veren makroekonomik politikalar ve sürdürülebilir reformlar hayata geçirilmek zorunda. Mevcut hükümet politikaları yıllar içerisinde dolardaki yükseliş ile beraber bir servet transferini de beraberinde getirdi.
Yorumlar kapalı.