Batı Anadolu’nun verimli topraklarında yalnızca tarım değil, eşsiz bir gastronomi kültürü de filizleniyor. Bu kültürün en köklü ve lezzetli temsilcilerinden biri ise hiç şüphesiz pide… A. Nedim Atilla’nın kaleminden çıkan “Kuleler ve Pideler” adlı seyahat yazısı, okurları yalnızca damakta değil, aynı zamanda tarihte de iz bırakan bir yolculuğa çıkarıyor.
Pide geleneğinin izleri, Büyük Menderes Vadisi’nde yer alan Arpaz Kulesi gibi tarihi yapılarla iç içe geçmiş durumda. 1829’daki Atçalı Kel Mehmet isyanı ile anılan kule, hem bölgenin stratejik önemini hem de sosyal yapısını yansıtırken, hemen yanı başında yükselen taş fırınlar da Anadolu’nun sıcak mayalı hikâyesini anlatıyor.
NAZİLLİ’DEN YENİPAZAR’A, HER FIRIN AYRI BİR DESTAN
Nazilli, Karacasu, Yenipazar ve Bozdoğan ilçelerinde pide, sadece bir yemek değil; ustalığın, göç hikâyelerinin ve yerel ekonominin temel taşlarından biri. Özellikle Yenipazar’da 62 yıllık mazisiyle Mehmet Sümer Usta’nın tahinli pidesi, bu eşsiz kültürün tatlı bir yansıması olarak öne çıkıyor.
Bozdoğan’daki Mikado Pide ise gastronomi meraklılarının uğrak noktası. Manda kaymağıyla zenginleşen yuvarlak formdaki pideler, turunç suyuyla tatlandırılıyor. Fırının ismi ise ilginç bir hikâyeye dayanıyor: Usta Ahmet Aydın’ın, Kenterler Tiyatrosu’nda izlediği “Mikado’nun Çöpleri” oyunundan esinle…
GEÇMİŞTEN GELECEĞE UZANAN BİR LEZZET KÜLTÜRÜ
Karacasu’daki “Şirin Pide” ve Geyre’deki “Anatolia” gibi yerel işletmeler, hem Afrodisias kazılarına katkı sunmuş kişilerin hem de lezzet düşkünlerinin buluşma noktası. Aynı şekilde, 1958’den bu yana hizmet veren Nazilli’nin “Kısmet Pide”si, kıymalı ve tahinli seçenekleriyle geleneksel mutfağın bayrağını gururla taşıyor.
Modernleşme ise bu kültüre zarar vermek bir yana, onu daha erişilebilir hale getiriyor. Mastaura Pide gibi yeni nesil işletmeler, çikolatalı pideden pastırmalıya kadar çeşitliliği artırırken, geçmişle bugünü harmanlıyor.
KÜLTÜREL GÖÇÜN LEZZET HARİTASINDAKİ YERİ: KOPVIRA PİDESİ
İzmir’de Boşnak göçmenlerin mutfağından sofralara taşınan ısırgan otlu “Kopvira Pidesi”, mevsiminde yapılan sade ama güçlü bir tarifle dikkat çekiyor. Hem müziği hem tarifiyle yaşayan bir kültürel miras olan bu pide, göçle taşınan lezzetlerin nasıl kalıcılaştığını gösteriyor.
KUZEY EGE’DEN BİR KLASİK: BALIKESİR YAĞLI PİDESİ
Tarih boyunca tarım ve hayvancılığın kalbi olan Balıkesir’de ise yağlı pide, tereyağı ve etin harmanıyla sofralara gelen bir miras. Mahalle fırınlarında nesiller boyu sürdürülen bu gelenek, bölgenin gastronomik kimliğini simgeliyor.
EKONOMİDE LEZZETİN ROLÜ
Bölgesel lezzetler, yalnızca damaklara değil, yerel ekonomilere de katkı sağlıyor. Fırıncılık sektörü, ustaların yetiştiği ve ailelerin geçim kaynağı olan köklü bir alan. Ayrıca gastronomi turizmiyle birlikte bu lezzet rotaları, Aydın, İzmir ve Balıkesir gibi şehirlerin kalkınmasında önemli rol oynuyor.
Bir yanda tarihi kuleler, diğer yanda taş fırınlarda kabaran hamurlar… Batı Anadolu’da pide, sadece bir yiyecek değil, yaşayan bir kültür, aktarılan bir hafıza ve bölgesel kalkınmanın lezzetli bir aracı…
Kaynak: Oda Tv
Yorumlar kapalı.