İsrail’in 1 Ekim’de düzenlenen füze saldırısından bu yana İran’a misilleme yapması bekleniyordu.
Yetkililer, İsrail ordusunun Cumartesi günü erken saatlerde İran’daki askeri hedeflere bir dizi hava saldırısı düzenlediğini belirterek, İran’ın ayın başlarında İsrail’e yönelik füze saldırısına misilleme olarak askeri tesisleri hedef aldığını bildirdi.
İran’ın başkenti Tahran’da halk patlama sesleri ile uyanırken, İranlı yetkililer, hava savunma sisteminin İsrail’in Tahran, Huzistan ve İlam eyaletlerindeki askeri hedeflere yönelik saldırılarını başarıyla karşıladığını, bazı bölgelerde yalnızca “sınırlı hasara” yol açtığını ileri sürdü.
İran destekli militan grupların (Gazze’deki Hamas dahil) halihazırda İsrail ile savaş halinde olduğu Orta Doğu’da şiddetin tırmandığı bir dönemde gelen saldırının, çatışmaları topyekün savaşa dönüştürebileceğinden endişe ediliyor.
Cumartesi günkü hava saldırıları ile İsrail ordusu, 1980’lerde Irak’la girdiği savaştan bu yana yabancı bir düşmanın sürekli ateşine maruz kalmayan İran’a ilk kez açıkça saldırmış oldu.
Füze üsleri hedef alındı
İsrail’in saatler süren saldırısı Tahran’da gün doğumundan hemen önce sona erdi.
İsrail ordusu, saldırının “İran’ın son bir yıldır İsrail devletine ateşlediği füzelerin üretildiği füze üretim tesislerini” hedef aldığını belirtti. Ordu ayrıca, hava savunma füze üslerini ve “İran’ın ek hava kabiliyetlerini” vurduğunu bildirdi.
İsrail başlangıçta hasar değerlendirmesi sunmadı.
Başlangıçta, İsrail’in İran’ın 1 Ekim’deki saldırısına karşı nükleer tesisleri ve petrol tesislerini hedef alma olasılığı tartışılıyordu. Ancak ekim ortasında Joe Biden yönetimi, İsrail’den bu tür hedefleri vurmayacağına dair güvence aldı çünkü bunun, bölgedeki gerilimin ciddi bir şekilde tırmanmasına neden olabileceği düşünülüyordu.
İsrail askeri sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari, cumartesi erken saatlerde kaydedilmiş bir video açıklamasında, “Dünyadaki diğer tüm egemen ülkeler gibi, İsrail devletinin yanıt verme hakkı ve görevi vardır,” dedi.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) daha fazla misillemeye karşı uyarıda bulunarak, gece boyunca yapılan saldırıların İsrail ve İran arasındaki karşılıklı doğrudan ateşi sona erdirmesi gerektiğini belirtti.
İsrail ordusu, kuzey İsrail’de patlamalar duyulduğunu ancak “bir güvenlik olayına dair herhangi bir işaret olmadığını” açıkladı.
İran devlet medyası, Tahran’da duyulabilen patlamaları kabul etti ve bazı seslerin şehrin çevresindeki hava savunma sistemlerinden geldiğini belirtti. Ancak kısa bir açıklama dışında İran devlet televizyonu saatler boyunca daha fazla detay vermedi ve saldırıyı küçümsemek amacıyla Tahran’da bir sebze pazarında kamyonlara mal yükleyen kişilerin görüntülerini göstermeye başladı.
Güvenlik endişeleri nedeniyle kimliğini açıklamadan Associated Press’e (AP) konuşan bir Tahran sakini, ilk saldırı dalgasında en az yedi patlamanın duyulduğunu söyledi.
Patlama sesleri duyulurken, Tahran’daki insanlar gökyüzünde iz füzelerine benzer ışıkların görüldüğünü de aktardı.
Cumartesi sabahı İran ülkenin hava sahasını kapattı ve AP’nin analiz ettiği uçuş izleme verileri, ticari hava yollarının İran, Irak, Suriye ve Lübnan üzerinde geniş çapta hava sahasından çekildiğini gösterdi.
İran’ın saldırıyı hızlıca küçümseme hamlesi, daha fazla tırmanma riski taşımadan karşılık vermeme yolunu açabilir.
Hagari daha sonra yaptığı açıklamada, “İsrail Savunma Kuvvetleri görevini yerine getirdi. Eğer İran rejimi yeni bir tırmanış turu başlatma hatasına düşerse, yanıt vermek zorunda kalacağız,” dedi.
ABD misillemeye karşı İran’ı uyardı
Beyaz Saray, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının iki düşman ülke arasındaki doğrudan ateş alışverişini sonlandırması gerektiğini belirtirken, Tahran’ı tepki göstermesi durumunda “sonuçlarla” karşılaşacağı konusunda uyardı.
Kıdemli bir Beyaz Saray yetkilisi, İsrail’in operasyonunun İsrail ile İran arasındaki doğrudan askeri çatışmayı “sonlandırması” gerektiğini düşündüklerini söyledi ve diğer müttefiklerin de aynı görüşte olduğunu belirtti.
Beyaz Saray tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde anonim olarak konuşan yetkili, operasyonun “kapsamlı, hedefe yönelik ve hassas olduğunu” kaydederek, ABD Başkanı Joe Biden’ın İsrail’in operasyonu boyunca bilgilendirildiğini söyledi.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrail’in İran’daki askeri hedeflere yönelik saldırıları hakkında İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant ile görüştü. Pentagon’un basın sekreteri Tümgeneral Pat Ryder, Austin’in ABD’nin müttefikinin güvenliğine bağlı olduğunu ve İsrail’in kendini savunma hakkına sahip olduğunu yinelediğini ancak Washington’ın çatışmanın genişlemesini önlemeye kararlı olduğunu vurguladı.
İsrail ve İran, 1979’da İran’da gerçekleştirilen İslam Devrimi’nden bu yana düşman. İsrail, liderlerinin İsrail’in yok edilmesi çağrılarını, İsrail karşıtı militan gruplara desteğini ve ülkenin nükleer programını gerekçe göstererek İran’ı en büyük tehdit olarak görüyor.
Yıllardır devam eden bu gölge savaşta, İsrail’in üst düzey İranlı nükleer bilim insanlarını hedef aldığı ve İran’ın nükleer tesislerinin gizemli saldırılara uğradığı düşünülüyor.
Öte yandan, geçtiğimiz yıllarda Orta Doğu’da deniz taşımacılığına yönelik saldırılardan İran sorumlu tutulurken, Yemenli Husilerin Kızıldeniz koridorunda gemilere saldırılarıyla bu durum daha da arttı.
Suriye’ye hava saldırıları
Suriye’nin devlet haber ajansı SANA’nın aktardığına göre, “işgal altındaki Golan Tepeleri ve Lübnan topraklarından gelen füzeler Suriye’nin güney ve merkezindeki bazı askeri bölgeleri hedef aldı.”
Haber ajansı, Suriye’nin hava savunmasının bazı füzeleri düşürdüğünü, henüz hasar ve can kaybı bildirilmediğini aktardı.
İran, Gazze Şeridi’nde 7 Ekim 2023’te başlayan İsrail-Hamas savaşı sürerken, son aylarda İsrail’e iki balistik füze saldırısı düzenledi.
Geçtiğimiz yıl Hamas tarafından İsrail’e düzenlenen sürpriz saldırıda yaklaşık 1.200 kişi hayatını kaybetmiş, 250 kişi de rehin alınmıştı. Rehinelerin bir kısmı çeşitli ülkelerin arabuluculuğu ile gerçekleştirilen anlaşmalarla serbest bırakılırken, bazıları ise hayatını kaybetti.
Hamas’ın 7 Ekim saldırısı, İsrail’in 76 yıllık tarihinin en ölümcül saldırısı olarak görülüyor. Saldırı, İsrail ordusunun hazırlık durumunda, istihbarat değerlendirmelerinde ve siyasilerin Gazze’ye yönelik politikalarındaki ciddi eksiklikleri ortaya çıkardı.
İsrail’in Hamas saldırılarına karşılık vermek üzere başlattığı harekatta ise Gazze’deki sağlık yetkililerine göre, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 42.000’den fazla Filistinli öldürüldü ve yaklaşık 84.700 kişi de yaralandı.
Harabeye dönüşen Gazze’nin pek çok bölgesinde gıdaya, temiz suya ve ilaca ulaşmak hala çok zor.
Güney Afrika’nın açtığı bir dava kapsamında İsrail, Uluslararası Adalet Divanı’nda soykırımla suçlanıyor.
Mahkeme, Başbakan Netanyahu yönetiminin, 6 Mayıs tarihinde işgal edilmeden önce bir milyondan fazla Filistinlinin sığındığı güneydeki Refah kentindeki faaliyetlerini derhal durdurmasına hükmetmişti.
Savaş nedeniyle, Gazze’nin 2.3 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 90’ı yerinden edildi. Yüz binlerce insan, birçok bölgede tamamen yıkılmış mahallelerin ardından kıyı boyunca kurulu çadır kamplarına sıkışıp kalmış durumda.
ABD, Mısır ve Katar tarafından aracılığı yapılan ateşkes müzakereleri yaz aylarında duraksadı. Diğer taraftan, geçtiğimiz yıl boyunca gerilimin arttığı Hizbullah militan grubu ile olan çatışmaların ardından İsrail, birkaç hafta önce Lübnan’a kara saldırısı düzenlemesiyle ateş hattı daha da genişledi.
Kaynak Euronews
Yorumlar kapalı.