2024 yılı, küresel çapta ekonomilerde toparlanma çabalarıyla geçti. Yıl boyunca piyasalar, enflasyon ve resesyon riski arasında şekillenmeye çalışan merkez bankalarının Para politikaları, jeopolitik ve siyasi gerginlikler ve düşük büyüme ve bütçe açıklarıyla uğraştı. Çin’de yaşanan emlak krizi iç piyasayı durgunluğa sürüklemişti. Düşen iç talep ve önlem olarak Çin’in ihracat pazarını genişletmesi Avrupa’da derinleşen durgunluğun en önemli nedeni olarak görülüyor.
Çin iç tüketimi canlandırmak için parasal genişleme adımları atıyor. 2025 yılında da atmaya devam edecek, Sermaye piyasalarından borçlanıp iç talebi canlı tutmaya çalışacak. Özel bir bono ihraç ederek borçlanma oranını yüzde 3’ten yüzde 4’ e çekti.
ABD ve bazı büyük gelişmekte olan ekonomilerin güçlü kalmaya devam etmesi ve Çin’deki mali desteğin etkisiyle Uluslararası Para Fonu IMF, küresel ekonomik büyüme tahminini bu yıl için yüzde 2,9’dan yüzde 3,1’e yükseltti. IMF 2023 yılında küresel büyümenin 3,3 olmasını öngörüyor.
Küresel büyüme performansında beklenen ılımlı görünüm aynı zamanda küresel ticaretin önümüzdeki dönemdeki gidişatını belirleyecektir. Ticaret gerilimlerinin yeniden şiddetlenmesi olasılığı, yeşil ekonomiye geçiş çabaları ile finansal koşulların gelişimi de dünya ticareti üzerinde belirleyici olacaktır.
2023 yılı küresel çapta pandemi döneminde uygulanan genişlemeci para politikalarının yarattığı yüksek enflasyonla mücadelenin başladığı yıl olmuştu. Sıkı para politikasıyla birlikte artan faizler büyümeyi küresel çapta olumsuz etkiliyordu.
IMF Raporunda Küresel bir durgunluk olmadan enflasyondaki düşüş büyük bir başarı olarak yorumlanıyor ve 2022 Yılının üçüncü çeyreğinde yıllık yüzde 9,4 ile zirve yapan küresel enflasyonla mücadelenin büyük ölçüde kazanıldığına değinilmiş. Küresel Manşet enflasyonun gelecek yılın sonunda yüzde 3,5’e düşeceği tahmin edilmiş.
Bu çerçevede, son IMF tahminlerine göre, gelişmiş ekonomilerde ortalama tüketici enflasyonunun, 2023 yılında yüzde 4,6 oranındaki seviyesinden 2024 yılı itibarıyla yüzde 2,6’ya ineceği öngörülmektedir. Yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomilerde 2023 yılında yüzde 8,1 olan yıllık ortalama tüketici fiyatları artışının, 2024 yılında yüzde 7,9 düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
ABD
Amerikan Merkez Bankası FED, politika faizini 2023 Yılında %5,25-5,50 aralığına yükseltti. Bu oran son 23 yılın en yüksek faiz düzeyiydi. ABD ekonomisi yüksek faiz ortamında önemli ölçüde yabancı sermaye çekti bu sayede tüketim talebi ve üretim güçlü kaldı. Enflasyon beklendiği gibi gerilemiyordu.
FED’in 2024 yılında %2 civarında faiz indirmesi beklenirken hizmet sektöründe küresel çapta devam eden katılık, enflasyonun beklendiği hızda düşmesini engelliyordu. ABD’de güçlü kalmaya devam eden iş gücü piyasası, ekonominin yüksek faiz ortamında resesyona girmeden yumuşak iniş gerçekleştirmesi, FED’in faiz politikasında temkinli kalmasına neden oldu. Yıl boyunca toplam 3 kez faiz indiren banka politika faizini %4,25-4,50 aralığına çekti.
ABD Faizi için Piyasaların beklentisi %3,25-3,50 aralığına gerilemesiydi. Buna rağmen ABD borsaları teknoloji sektörünün önderliğinde yükseldi. Son 2 yıldır Amerikan Endeksleri rekor üstüne rekor kırıyor. Yapay Zekâ (AI), yatırımlarıyla ilgili teknolojik yenilikler ve yapılan yatırımlar sayesinde 2024 yılında teknoloji sektörü ABD Piyasalarının itici gücü oldu. S&P 500 Endeksi, 2024 yılına 4.745,20 puan seviyesi başladı. Yıl boyunca devam eden pozitif performansla 6 Aralık 2024 tarihinde tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 6.099,97 puana ulaştı. 14.500 puanla yıla başlayan Nasdaq Endeksi 6 Aralık 2024 tarihinde 18.791,81 puana ulaştı. Trump Ocak ayında başkanlık koltuğuna oturduktan sonra beklenen politikalarını devreye sokarsa Russel 2000 Endeksinin ve geride kalan sektörlerin de canlanması bekleniyor.
ABD ekonomisinin güçlü ekonomik verileri dolar endeksinin yükselmesine neden oluyor. 2024 yılı Ocak ayında 103-105 arasında dalgalanan endeks son 2 yılın en yüksek seviyesi olan 108,11’e kadar yükseldi. Küresel piyasalardaki belirsizlikler ve jeopolitik riskler dolar talebinin artmasına neden oluyor. Yükselen dolarla birlikte, 1,12’yi gören EURDOLAR Endeksi 1,04 seviyesinin de altına geriledi. Euro’nun 2025yılında 1 dolara kadar gerilemesini öngören yorumlar var.
Yılın en önemli politik olaylarından biri hiç şüphesiz ABD seçimleri oldu. Seçimlerin Trump’ın zaferiyle kısa sürede sonuçlanması Kasım ayında piyasalarda risk iştahının artmasına neden oldu. Trump’ın seçim vaatleri piyasa dostu olarak yorumlanıyordu. Hem güçlü dolar hem büyüme hayali olan Trump’ın ekonomi politikalarının enflasyon üzerinde yaratabileceği baskı FED’in faiz indirimi sürecini olumsuz etkiliyor. Son toplantısını Aralık ayında gerçekleştiren ABD Merkez Bankası 0,25 puan faiz indirdi. 2025 yılı için toplamda 2 kez ve 50 baz puan faiz indirmesi öngörülüyor. Toplantı dan sonra FED Başkanı Powell’ın yaptığı konuşma piyasalarda şahin olarak algılandı ve endekslerin gerilemesine neden oldu.
ALTIN
2024 Yılının ilk çeyreğinde enflasyon dünya çapında beklenenin altında geriledi. Merkez Bankaları faiz indirimi için temkinli adımlar atmak zorunda kaldı sıkı para politikaları devam etti. Buna rağmen, devam eden Rusya Ukrayna savaşı, Orta Doğu’da İsrail’in Gazze ve Lübnan saldırılarıyla artan jeopolitik riskler küresel piyasalarda altına olan talebi arttırdı. ONS Altın 2062 dolar düzeyinde başladığı yılı 2600 doların üzerinde tamamlıyor. 12 Aralık tarihinde 2726 dolar zirvesini test etti. Çin ve Hindistan gibi ülkelerin merkez bankalarından gelen talep altın fiyatlarının yüksek kalmasına neden oluyor.
Enflasyondaki iyi haberlere rağmen, özellikle Orta Doğu’da artan jeopolitik riskler, emtia piyasaları için risk olarak görülüyor. Diğer yandan Brics ülkelerinin altın talebi güçlü kalmaya devam ediyor. Trump’ın seçim kampanyası sırasında başta Çin olmak üzere uygulayacağını açıkladığı vergi oranları Çin’in finansal güvenlik önlemlerini arttırmasına neden oluyor. Döviz rezervlerinde ABD dolarının ağırlığını düşürmek isteyen Çin merkez bankasının ve Hindistan’ın altın talebi devam eden jeopolitik risklerle birlikte altın fiyatlarının yüksek kalmasına neden oluyor.
Goldman Sachs 2025 yılı için ons fiyatının 3000 dolara ulaşabileceğini tahmin etmişti. UBS’in tahmini 2025 yılında 2850 doları görebileceği yönünde.
PETROL
Küresel talepteki zayıflama ve OPEC dışı arzın baskısı ve jeopolitik gündemin etkisiyle yıl boyunca dalgalanan petrol fiyatlarına baktığımızda 70 dolar seviyelerine gerileyen varil fiyatları için 2025 yılında farklı tahminler yayınlandı. Fitch 2025 yılında 70 dolar varil fiyatı beklerken, City analistleri 60 dolara gerileyeceğini öngörüyor.
2025 yılında ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz indirimini sınırlaması beklenirken Avrupa Merkez Bankası’ndan (ECB) 125 puanlık faiz indireceği öngörülüyor. Avrupa ve ABD arasında açılan faiz makası yüzünden doların euro karşısında değer kazanması Türkiye’nin dış ticaretini olumsuz etkiliyken bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor. Geçtiğimiz günlerde paritenin değer kaybetmesinin İmalat sektörü üzerinde yarattığı baskıya ve BİST’te sanayi şirketlerinin gerilediğine şahit olduk. 2025 Yılında Euro bölgesinde faiz indirimiyle birlikte EURO dolar karşısında gerilemeye devam edecek fakat düşen faiz oranlarıyla birlikte Avrupa ekonomisinde görülebilecek canlanma ihracat yapan imalat şirketlerine olumlu yansıyacaktır.
ÖZET
Ekonomistlere göre 2025 Yılında biz de dahil dünyanın gündeminde finansal istikrar sorunu ön planda olabilir. Şirketlerin büyümeyle ilgili zorluklarının küresel çapta finansal istikrarı tehdit ettiği düşünülüyor. IMF kamu borç stokunun gelişen piyasalarda artacağını öngörürken büyük ekonomilerde yatay seyretmesini bekliyor.
Bu yazımda 2024 Yılında Küresel piyasaları ve petrol ve altın emtialarını özetlemeye çalıştım yarın yılın son gününde . Türkiye ekonomisi ve sermaye piyasalarıyla ilgili yazmayı planlıyorum.
Şimdiden iyi seneler dilerim.
Yorumlar kapalı.