Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası uygulanan yaptırımlar nedeniyle, Batılı şirketlerin ülkeden çekilmesinin ardından Moskova yönetimi “kayyım” hamlesiyle tepki vermeye devam ediyor. Ancak, Rusya’nın Türkiye gibi dost ülkelere yönelik bu hamleleri yapması şaşkınlık yarattı. Anadolu Grubu’nun iştiraki olan AB InBev Efes’in de bu süreçten etkilenmesi, birçok çevrede tartışma konusu oldu.
Kayyım Atanmasının Perde Arkası
Dünya Gazetesi yazarı Kerim Ülker, “Başkan Putin önce satışa izin vermedi, sonra Türk ortaklı deve kayyım atadı” başlıklı köşe yazısında bu kararı detaylandırdı. Ülker’in yazısına göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in imzasıyla alınan bu karar, Türk ve Belçikalı ortak girişimle yönetilen AB InBev Efes’in Rusya’daki 11 bira fabrikası ve 3 malt üretim tesisini etkiliyor. Rusya’nın en büyük üçüncü bira üreticisi olan bu şirket, geçici olarak “GK Vmeste” adlı bir devlet kuruluşu tarafından yönetilecek.
Rusya’nın daha önce de Batılı bira üreticilerine benzer şekilde müdahalede bulunduğunu hatırlatan Ülker, bu kararın özellikle Türkiye gibi “dost ülke” kategorisindeki bir ülkeye karşı uygulanmasının şaşırtıcı olduğunu belirtti. Daha önce Danimarkalı Carlsberg ve Hollandalı Heineken gibi büyük üreticilerin de Rusya’dan çıkmak zorunda kaldığını hatırlatan Ülker, bu gelişmenin sektörün tamamen yerelleşmesine yol açtığını vurguladı.
Ekonomik ve Siyasi Etkileri
AB InBev Efes, Anadolu Grubu’nun Rusya’daki en önemli yatırımlarından biri. Şirket, 2023 yılı itibarıyla yaklaşık 1 milyar dolar ciro ve 150 milyon dolar kâr elde ediyor. Ancak Putin’in kararı sonrası Anadolu Efes’in Borsa İstanbul’daki hisselerinde hızlı bir düşüş yaşandı. Hisseler, kısa sürede yüzde 10’a yakın değer kaybederken, BIST 100 Endeksi de bu durumdan etkilendi.
Kerim Ülker’in aktardığı bilgilere göre, Türk ortakların Belçikalı hisseleri devralma girişimi, yaz aylarında Rus hükümetinden gerekli onayı alamadığı için başarısız olmuştu. Bu süreç, hisselerin geçici olarak devlet kontrolüne alınmasıyla son buldu.
Tarihi Benzerlikler ve Önceki Gerginlikler
Rusya’nın bu hamlesi, akıllara 2015 yılında yaşanan diplomatik kriz sonrası Türk şirketlerine yapılan baskıları getirdi. 24 Kasım 2015’te bir Rus savaş uçağının Türkiye tarafından düşürülmesiyle başlayan kriz, Rusya’nın Türk şirketlerine yönelik misillemeleriyle devam etmişti. O dönemde birçok Türk firması Rusya’daki faaliyetlerini sonlandırmak zorunda kalmıştı.
Bu kez yaşanan durum ise daha karmaşık bir tablo çiziyor. Moskova’nın, Türk şirketlerinin AB InBev Efes gibi büyük yatırımlarını hedef alması, ekonomik ilişkilerin geleceği açısından da soru işaretleri yaratıyor. Ülker’in yazısında belirttiği üzere, Rusya’nın bu kararı dostane bir adım olarak görülmüyor.
Uzmanlardan Farklı Yorumlar
Rusya’nın alkol piyasasındaki uzman isimlerinden Denis Puzyrev, bu kararı beklenmedik bir gelişme olarak nitelendiriyor. Puzyrev, “Türkiye dost bir ülke olarak görülürken bu tür bir hamlenin yapılması oldukça şaşırtıcı. Türk tarafının Belçikalı hisseleri devralma çabası neden sonuçsuz kaldı, anlamak güç” diye konuştu.
Öte yandan Alkol Piyasası Profesyoneller Kulübü Başkanı Maksim Çernigovskiy ise bu gelişmenin piyasa dinamiklerini fazla etkilemeyeceğini, çünkü Rusya’daki bira üretiminin büyük ölçüde yerelleştiğini ifade etti.
Sonuç
AB InBev Efes’in yönetimine kayyım atanması, Rusya ve Türkiye arasındaki ekonomik iş birliğine dair önemli soru işaretleri doğuruyor. Rusya’nın dost ülkelere yönelik bu tür kararları, iki ülke ilişkilerini yeniden değerlendirme gereğini ortaya koyuyor.
Kaynak: Dünya Gazetesi, Kerim Ülker
Yorumlar kapalı.