Suriye lideri Ahmed eş-Şara, ülkesinde beş yıllık geçiş dönemini düzenleyen ve kadınlara yönelik haklar ile ifade özgürlüğünü belirleyen anayasa bildirgesini yürürlüğe koymasının ardından ülkesi için “yeni bir tarih”in başladığını duyurdu.
Açıklama, İslamcıların öncülüğündeki isyancıların Beşşar Esad’ın baskıcı hükümetini devirmesinden üç ay sonra geldi. Bu gelişme, haklara saygılı, kapsayıcı bir yeni Suriye çağrılarını beraberinde getirdi.
Suriye’nin geçici cumhurbaşkanı Şaraa, cumhurbaşkanlığı sarayında yaptığı konuşmada, anayasa bildirgesinin “Suriye için zulmün yerine adaleti, acının yerine merhameti koyduğumuz yeni bir tarihin başlangıcı olmasını umduğunu” söyledi.
Yeni iktidar daha önce Esad döneminin anayasasını yürürlükten kaldırmış ve parlamentoyu feshetmişti.
Bildirgede, eski hükümetin yolsuzluklarının mağdurlarına ve kurtulanlarına adalet sağlamak, hesap verebilirlik araçlarını belirlemek amacıyla bir “geçiş adaleti komisyonu”nun kurulacağı beş yıllık bir geçiş dönemi öngörülüyor.
Cumhurbaşkanlığı tarafından paylaşılan belgenin bir kopyasında, “eski Esad rejiminin ve sembollerinin yüceltilmesi”nin yasak olduğu, “suçlarının inkar edilmesi, övülmesi, haklı gösterilmesi veya önemsizleştirilmesinin” de yasak olduğu belirtildi.
Belgeyi hazırlayan komitenin üyesi Abdul Hamid el-Awak, belgede ayrıca “kadınların çalışma ve eğitime katılma hakkının ve tüm sosyal, siyasal ve ekonomik haklarının garanti altına alınmasının” da yer aldığını söyledi.
Bildirgede, cumhurbaşkanının Müslüman olması gerekliliği korunurken, yasamada “ana kaynak” olarak İslam hukuku gösteriliyor.
Cumhurbaşkanına tek istisnai yetki veriyor: Olağanüstü hal ilan etmek.
Awak, üçte biri cumhurbaşkanı tarafından atanacak halk meclisinin tüm yasaları hazırlamakla görevlendirileceğini sözlerine ekledi.
Bildirgeye göre, yasama organı başkanı görevden alamayacak, başkan da herhangi bir milletvekilini görevden alamayacak.
Geçiş döneminde yürütme yetkisinin de başkanla sınırlı olacağını belirten Awak, “Herhangi bir zorlukla karşılaşmamak için hızlı hareket edilmesi” gerektiğine işaret etti.
Bildirgenin ayrıca “düşünce, ifade ve basın özgürlüğünü” güvence altına aldığını ve yargının bağımsızlığını teyit ettiğini sözlerine ekledi.
Awak, yeni kalıcı anayasa taslağı hazırlamak üzere bir komite kurulacağını söyledi.
Önceki savaş adı olan Ebu Muhammed el-Culani altında Esad’ın devrilmesine öncülük eden İslamcı grup Hayat Tahrir el-Şam’a (HTŞ) liderlik eden Şaraa, Ocak ayı sonlarında geçici başkan olarak atandı. Geçiş döneminde “yasal referans” olarak hizmet edecek anayasal bildirgeyi yayınlama sözü verdi.
Kuzeydoğu Suriye’deki Kürt liderliğindeki yönetim, bildiriyi sert bir şekilde eleştirerek, bildirgenin “Suriye’nin gerçekliği ve çeşitliliğiyle çeliştiğini” söyledi.
Suriye Demokratik Güçleri (Kürt liderliğindeki yönetimin fiili ordusu) bu hafta başında Şam yönetimiyle devlet kurumlarına entegre olmak konusunda anlaşmaya vardı .
Ancak yönetim Perşembe günü bildirgenin “halkımızın özlemlerini temsil etmediğini” ve “gerçek demokrasiye ulaşma çabalarını baltaladığını” söyledi.
Bildirinin metninde, “Bölünme ve ayrılıkçılık çağrıları, yabancı müdahale talepleri veya yabancı güçlere güvenmek suç sayılıyor” ifadesi yer alırken, ayrıntıya girilmiyor.
Ancak hükümetin “yeniden yapılanma sürecini desteklemek için ilgili ülkeler ve kuruluşlarla koordinasyon sağlamayı amaçladığı” da ekleniyor.
BM sözcüsü, Suriye özel temsilcisi Geir Pedersen’in “anayasal bildirgenin gerçek anlamda güvenilir ve kapsayıcı bir siyasi geçiş için sağlam bir yasal çerçeve olmasını umduğunu” söylediğini aktardı ve “uygun şekilde uygulanmasının anahtar olacağını” ekledi.
Açıklama, analistlerin geçiş sürecine yönelik bugüne kadarki en büyük tehdit olarak nitelendirdiği Suriye kıyılarındaki ölümcül şiddet olaylarının ardından bir hafta sonra geldi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, toplu katliamlar çoğunlukla Alevileri hedef aldı ve güvenlik güçleri ve müttefiklerinin eliyle en az 1.476 sivilin ölümüyle sonuçlandı.
Şeraa, kan dökülmesinin arkasındakilerin yargılanacağına söz verdi ve yetkililer çok sayıda tutuklama yapıldığını duyurdu.
Kaynak The Guardian
Yorumlar kapalı.