Rusya ve Ukrayna, Suudi Arabistan’da üç gün süren barış görüşmelerinin ardından ABD ile ayrı ayrı vardıkları anlaşmalarla Karadeniz’de deniz ateşkesi konusunda uzlaştı.
Washington, önemli bir ticaret rotasını yeniden açacak anlaşmaları duyuran açıklamalarda, tüm tarafların “kalıcı ve uzun ömürlü bir barış” için çalışmaya devam edeceğini söyledi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, daha önce üzerinde mutabakata varılan birbirlerinin enerji altyapısına saldırı yasağını uygulamaya yönelik “önlemler geliştirme” taahhüdünde bulunulduğu belirtildi.
Ancak Rusya, deniz ateşkesinin ancak gıda ve gübre ticaretine yönelik bir dizi yaptırımın kaldırılmasının ardından yürürlüğe gireceğini söyledi.
ABD yetkilileri, iki taraf arasında bir ateşkes sağlamak amacıyla Riyad’da Moskova ve Kiev’den müzakerecilerle ayrı ayrı görüşüyor. Rus ve Ukrayna heyetleri doğrudan görüşmedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Karadeniz’deki saldırıların durdurulması anlaşmasının doğru yönde atılmış bir adım olduğunu söyledi.
Kiev’de düzenlediği basın toplantısında, “Bunun işe yarayacağını söylemek için henüz çok erken, ancak bunlar doğru toplantılardı, doğru kararlar, doğru adımlardı” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın daha önce kendisini bir barış anlaşmasını engellemekle suçlamasının ardından, “Kimse Ukrayna’yı bundan sonra sürdürülebilir bir barışa doğru ilerlememekle suçlayamaz” dedi .
Ancak Washington’un açıklamasından kısa bir süre sonra Kremlin, Karadeniz’deki ateşkesin, uluslararası gıda ve gübre ticaretinde yer alan Rus bankaları, üreticileri ve ihracatçılarına uygulanan yaptırımlar kaldırılıncaya kadar yürürlüğe girmeyeceğini söyledi.
Rusya’nın talep ettiği önlemler arasında ilgili bankaların SwiftPay ödeme sistemine yeniden bağlanması, gıda ticareti yapan Rus bayraklı gemilere hizmet verilmesine ilişkin kısıtlamaların kaldırılması ve gıda üretimi için gerekli tarım makineleri ve diğer malların tedarikine ilişkin kısıtlamaların kaldırılması yer alıyor.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada anlaşmanın ne zaman yürürlüğe gireceği belirtilmedi.
Trump, gazetecilere yaptırımların kaldırılmasıyla ilgili soru sorulduğunda, “Şu anda hepsini düşünüyoruz. Hepsine bakıyoruz.” dedi.
Washington’un ABD-Rusya görüşmelerine ilişkin açıklamasında, ABD’nin “Rusya’nın tarım ve gübre ihracatında dünya pazarına erişiminin yeniden sağlanmasına yardımcı olacağı” belirtiliyor.
Kiev’de konuşan Zelenski, bunu “pozisyonların zayıflaması” olarak niteledi.
Ayrıca, Moskova’nın taahhütlerinden dönmesi halinde Ukrayna’nın Rusya’ya daha fazla yaptırım uygulanması ve ABD’den daha fazla askeri destek sağlanması yönünde baskı yapacağını söyledi.
Zelenskiy daha sonra Ukraynalılara yaptığı gece konuşmasında, Kremlin’in Karadeniz’deki ateşkesin yaptırımların kaldırılmasına bağlı olduğunu söylemesinin yalan olduğunu ileri sürdü.
Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov, anlaşmanın bazı kısımlarının “üçüncü ülkeler” tarafından denetlenebileceğini söyledi.
Ancak Rus savaş gemilerinin “Karadeniz’in doğu kesiminin” ötesine hareketinin anlaşmanın ihlali ve “Ukrayna’nın ulusal güvenliğine yönelik bir tehdit” olarak değerlendirileceği uyarısında bulundu.
“Bu durumda Ukrayna meşru müdafaa hakkını tam olarak kullanma hakkına sahip olacak” diye ekledi.
Daha önce Karadeniz’de ticari gemilerin güvenli geçişine olanak sağlayan bir düzenleme, Rusya’nın aynı yılın Şubat ayında Ukrayna’ya yönelik tam kapsamlı işgalinin ardından 2022 yılında yapılmıştı.
Hem Ukrayna hem de Rusya önemli tahıl ihracatçıları olup, savaşın başlamasının ardından fiyatlar fırladı.
“Karadeniz tahıl anlaşması”, Ukrayna’ya gidip gelen kargo gemilerinin Rusya’nın saldırısına uğramadan güvenli bir şekilde seyredebilmelerini sağlamak amacıyla yürürlüğe konuldu.
Anlaşma, hububat, ayçiçeği yağı ve gübre gibi gıda üretimi için gerekli diğer ürünlerin Karadeniz üzerinden taşınmasını kolaylaştırdı.
Başlangıçta 120 günlük bir süre için yürürlüğe konulmuş ancak birkaç kez uzatıldıktan sonra Rusya, anlaşmanın önemli bölümlerinin uygulanmadığını iddia ederek Temmuz 2023’te çekilmişti.
Yorumlar kapalı.