Çin ordusu Salı günü, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth’in Asya’ya yaptığı ilk ziyarette “Çin’in saldırganlığına” karşı koyma sözü vermesinden birkaç gün sonra, Tayvan çevresinde kara, deniz, hava kuvvetlerinin katılımıyla “sert bir uyarı” olarak ortak tatbikatlar başlattığını duyurdu.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Doğu Cephesi Komutanlığı, sosyal medyada yaptığı açıklamada, Çin silahlı kuvvetlerinin tatbikatlar ve tatbikatlar kapsamında “çok yönlü” olarak özerk adaya “yaklaşacağını”, “deniz ve kara hedeflerine saldırı” ve “kilit bölgeler ile deniz yollarını abluka altına alma” gibi tatbikatlar gerçekleştireceğini ve birliklerin ortak operasyon yeteneklerini test edeceğini söyledi.
Açıklamada, “Bu, ‘Tayvan Bağımsızlığı’ ayrılıkçı güçlerine karşı sert bir uyarı ve güçlü bir caydırıcılıktır ve Çin’in egemenliğini ve ulusal birliğini korumak için meşru ve gerekli bir eylemdir” ifadelerine yer verildi.
Çin’in son askeri tatbikatı, ABD Başkanı Donald Trump’ın merkantilist “Önce Amerika” dış politikasıyla Washington’ın küresel ilişkilerini dönüştürmesini, Avrupa’ya yönelik onlarca yıllık garantileri bir kenara atmasını ve uzun süredir devam eden Asyalı müttefik ve ortaklarını ABD koruması için daha fazla ödeme yapmaya zorlamasını Tayvan’ın endişeyle izlediği bir sırada gerçekleşti .
Bu arada Trump’a yakın yetkililer, ABD’nin dikkatini ve kaynaklarını Çin’in Hint-Pasifik’teki emellerine karşı koymaya odaklaması gerektiğini defalarca vurguladılar.
Yaklaşık 23 milyonluk bir nüfusa sahip ve en yakın noktası Çin’e sadece 80 mil uzaklıkta olan bir demokrasi olan Tayvan için tatbikatlar, adayı kendisine ait sayan ve gerekirse zorla ele geçirmeye yemin eden Komünist Parti tarafından yönetilen dev komşusundan gelen tehdidin son hatırlatıcısı niteliğinde.
Tayvanlı yetkililer tatbikatları “pervasız” ve “sorumsuz” olarak kınadı.
Tayvan Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Joseph Wu, X sosyal platformunda yaptığı paylaşımda , “Haklı gerekçe olmadan geldi, uluslararası yasaları ihlal ediyor ve tamamen kabul edilemez. Demokrasilerin Çin’i sorun çıkaran biri olduğu için kınaması gerekiyor” dedi.
Tayvan Savunma Bakanı Wellington Koo, bakanlığının, Çin’in ilk yerli uçak gemisi olan Shandong’un öncülüğünde Tayvan’ın güneydoğusundaki sularda Çin uçak gemisi grubunun tatbikatlarını ve hareketlerini yakından izleyeceğini söyledi.
Tayvan Savunma Bakanlığı, Shandong uçak gemisi grubuyla ilgili yaptığı açıklamada, Tayvan ordusunun durumu yakından izlemek ve uygun şekilde yanıt vermek için kendi uçak ve gemilerini gönderdiğini, kara konuşlu füze sistemlerini konuşlandırdığını söyledi.
Doğu Cephesi Komutanlığı, Salı günü PLA’nın tatbikata katıldığına dair bir video yayınladı; videoda Çin firkateynlerinin yelken açtığı, askeri uçakların havalandığı ve füzelerin fırlatma pozisyonuna getirildiği görülüyor.
Günün ilerleyen saatlerinde, Tayvan’ı çevreleyen kuzey, güney ve doğu sularında konvansiyonel füzeler ve uzun menzilli roket topçularıyla koordinasyon halinde tatbikatlar yapmak üzere deniz ve hava kuvvetleri oluşumları organize ettiğini söyledi. Tatbikatların ne kadar süreceğini söylemedi.
Hegseth’in Asya gezisi
Tayvan’da hükümet yetkilileri ve uzmanlar, Çin tatbikatlarını Trump yönetimine bir sinyal olarak görüyor. Zira bazı önemli kabine yetkilileri, özellikle de Hegseth ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Çin konusunda şahin görüşlere sahip.
Hegseth, geçen hafta ABD Savunma Bakanı olarak ilk Asya seyahatini gerçekleştirirken , Hint-Pasifik bölgesindeki “Çin saldırganlığına” karşı “caydırıcılığı yeniden tesis etmek” için Filipinler ile ABD’nin askeri ittifakını güçlendirme sözü verdi ve Japonya’yı Tayvan Boğazı’nın diğer tarafı da dahil olmak üzere “komünist Çin’in askeri saldırganlığını caydırmada vazgeçilmez bir ortak” olarak nitelendirdi.
Tayvan hükümetinin iç analizinde, Hegseth’in ziyareti, Çin’in son tatbikatlarının “dış nedenleri” arasında gösterildi.
CNN ile üst düzey bir Tayvanlı ulusal güvenlik yetkilisi tarafından paylaşılan analize göre, “Tayvan Boğazı’nda güvenlik ve istikrarın önemini yeniden teyit ettiler ve ABD’nin güvenlik odağını Hint-Pasifik bölgesine kaydırdığını doğruladılar. Bu, Pekin’in niyetleri üzerinde büyük bir baskı oluşturdu.”
Analizde, “Yaklaşan ABD-Çin ticaret görüşmeleri ve Çin’e karşı beklenen önlemler karşısında Pekin, ABD’ye doğrudan karşı çıkabilecek eylemlerden kaçınmak için kısıtlamayı tercih etti. Tayvan mükemmel bir bahane olarak hizmet ediyor ve Pekin’i ABD Savunma Bakanı Asya’dan ayrıldıktan hemen sonra bu askeri tatbikatları başlatmaya yöneltti” denildi.
Tayvan Ulusal Savunma Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Su Tzu-yun, Çin’in geçen yıl gerçekleştirdiği iki “Ortak Kılıç-2024” askeri tatbikatının aksine, son tatbikatın Salı sabahı “sürpriz” olarak geldiğini söyledi.
Su, “Pekin’in Washington’a sinyal vermeye çalıştığını düşünüyorum” dedi.
Salı günü Çin Sahil Güvenliği, Tayvan’ı çevreleyen sularda “polis devriyeleri” başlattığını ve “izinsiz gemilerin” durdurulması ve gözaltına alınması da dahil olmak üzere tatbikatlar gerçekleştirdiğini söyledi.
Artan gerginlikler
Çin ordusu, Çin lideri Şi Cinping yönetimindeki Çin’in toprak iddialarını daha geniş bir şekilde iddia etme çabalarının bir parçası olarak Tayvan çevresindeki hava ve sularda düzenli devriyelerin yanı sıra askeri tatbikatları da artırdı.
Büyük çaplı tatbikatlar, Pekin’in adadan duyduğu hoşnutsuzluğu dile getirmesinin yanı sıra, Tayvan’ın Çin’den gelen askeri baskıları nasıl izlediğini ve bunlara nasıl yanıt verdiğini daha iyi anlamasını sağlamanın bir yolu olarak da işlev görüyor.
Çin ordusu son yıllarda Tayvan’ı kuşatan ve adaya abluka uygulanmasını simüle eden tatbikatlar başlattı. Uzmanlar, Pekin’in askeri güç kullanarak kontrolü ele geçirmeye karar vermesi durumunda bu stratejinin kullanılabileceğini söylüyor.
Pekin’deki PLA Ulusal Savunma Üniversitesi’nde profesör olan Zhang Chi, Salı günkü tatbikatların belirli bir kod adının olmadığını, çünkü bu tür askeri tatbikatların giderek rutin hale geldiğini söyledi.
Çin’in devlet yayın kuruluşu CCTV’ye konuşan Xi, “Bu, büyük ölçüde bugün gördüğümüz tatbikatların PLA ve Doğu Cephesi Komutanlığı için yeni bir normal haline geldiğini gösteriyor. Onlar için rutin bir durum” dedi.
Pekin, Tayvan liderlerini defalarca “bağımsızlık” arayışında olmakla suçladı ve Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te’yi “ayrılıkçı” olarak görüyor ve geçen yıl Lai’nin göreve başlamasından birkaç gün sonra geniş çaplı tatbikatlar başlattı.
PLA’nın Doğu Cephesi Komutanlığı Salı günü, son tatbikatları duyurduktan sonra bir dizi propaganda videosu yayınladı. Videolardan birinde Lai yeşil çizgi film böceği olarak gösteriliyor ve ona adayı oyan bir “parazit” deniyor.
Çin’in Tayvan İşleri Ofisi sözcüsü Zhu Fenglian, askeri tatbikatları “Lai Ching-te yönetiminin ‘bağımsızlık’ yönündeki yaygın provokasyonlarına yönelik kararlı bir uyarı” olarak nitelendirdi.
Uzun zamandır Tayvan’ın egemenliğinin savunucusu olan Lai, Çin’e korkutma politikalarını durdurması çağrısında bulundu ancak aynı zamanda “Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın” korunmasının öneminden de sık sık söz etti.
Anketler, gelişen ve sözünü sakınmayan bir demokrasi olan Tayvan’da halkın, otoriter bir tek parti devleti olan Çin tarafından yönetilmek istemediğini gösteriyor.
Son tatbikatlar, Tayvan Boğazı’nda gerginliği tırmandıran bir dizi olayın ardından geldi. Bu olaylar arasında, Taipei’nin Şubat ayı sonlarında, aylar içinde ikinci kez, deniz altı internet kablosunu kestiği iddiasıyla soruşturma yürüttüğü Çin uyruklu mürettebatlı bir kargo gemisini alıkoyması da yer alıyor.
Geçtiğimiz ay, Lai Çin’i “düşman yabancı bir güç” olarak adlandırdı ve Çin casusluğu ve sızmasıyla mücadele etmek için ulusal güvenlik önlemlerini artırdı. Günler sonra, Tayvan, Pekin tarafından ada demokrasisinin askeri olarak ele geçirilmesini desteklediği için bir Çinli nüfuz sahibini sınır dışı etti.
Tayvan uzun zamandır Çin ile ABD arasında sıcak çatışmaya yol açabilecek potansiyel bir çatışma noktası olarak görülüyordu.
ABD, Taipei ile resmi olmayan ilişkiler sürdürüyor ve Tayvan’a savunması için silah sağlamakla kanunen yükümlü. Washington, Çin’den bir saldırı durumunda Tayvan’ın savunmasına gelip gelmeyeceği konusunda uzun süredir stratejik belirsizlik politikası sürdürüyor.
Yorumlar kapalı.