İMKB’de her düşüşte ve ya yükseliş sürerken bazı hisselerde düşüş olduğunda kulaktan kulağa söylenen sözler: “Spekülatörler böyle istiyor”, “spekülatörler arasında kavga çıkmış”, “İyice aşağı çekip, küçüklerin elindeki malı alacaklar, sonra yukarı”, “Spekülatör tahta değişti, giden ana kağıtlarda, sonra yine dönecek”…
Peki kimdi bu spekülatörler? Gerçekten borsaya yön veriyorlar mı? Hisseleri istedikleri gibi yukarı sürüp, yatırımcı hisse sahibi mi yapıyorlar? Geçmiş spekülatörleri araştırdık. Nasıl yol izlerlerdi? Zaten bazıları yasaklı, bazıları öldü, bazıları iflas etmiş durumda.
Borsanın ilk yıllarından 2000 yılına kadar geçen sürede, o zaman ki adıyla İMKB’ye yön veren, merak edilen spekülatörleri. Biz de onları yaşayan ve hala BİST içinde işlem yapan yatırımcılardan dinledik ve derledik. İşte en çok merak edilen borsanın spekülatörleri:
MECNUR ÇOLAK:
Fenerbahçeli eski bir futbolcu. Prim olarak futbolculara Ereğli Demir Çelik verilmesi ile başlar borsa hayatı. Daha sonra takımdaki bütün futbolcuları borsaya alıştırır. Futboldaki kıvraklığını ve yumuşaklığını borsada gösteremedi, sert hareketler yapardı. Şirketin temel yapısına göre değil de, “toplayabilir miyim?” diye seçimini yapar, toplarken de sürekli maliyetleri artardı, yani hisse seçiminde dikkatli değildi. Kısa vadede alır yukarı götürür ama satamaz hep elinde kalırdı, birde bakmışsınız, hissenin sahibi olmuş. Yani kısa vadeyi severdi. Malı dağıtamadığı için de hisseleri hep yukarı hep yukarı gitti, hep zarar etti:))
Tek bir aracı kurumda değil, en az beş kurumdan oynuyor. adını ilk olarak Çemtaş hisse senedi ile duyurdu. Mecnur ’un gözdesi Escort idi… Bir ara Favori Dinlenme Tesisleri’ni gözüne kestirdi. Halka arzından hisse kapanana kadar hisseyi aldı, sattı. Fiyatla istediği gibi oynadı. Sonra da bir başka büyük oyuncuya blok olarak sattı.
FAHRETTİN GÖRGÜLÜ:
Karındeşen Jack lakabıyla tanınır. Kent Gıda’yı bir zamanlar 10 binden 150 bine götürdüğü hatırlatılıyor. Aynı hareketi Çarşı hisselerinde de yapmış. Yaptığı sert hareketlerle hisseye büyük prim yaptırır. Pozisyonda terse düştüğü zaman ise, başkalarına iş yaparak spekülatörlüğe devam eder. Genelde düşük hacimli hisselerle ilgilenir. Gerçekleştirdiği operasyonlarla adından övgüyle söz ettiren kişilerin başındadır. Fahrettin Görgülü ‘nün imzasını taşıyan operasyonlar arasında Ege Giyim, Kristal Kola, Yaşarbank ve Çelik Halat en ilgi çekici olanları. Çok sert hareketler yapar, tabana kadar verir, fiktif işlem yapar. Yani gözü karadır. O yüzden çok fazla seveni yoktur. Eğer hep benim olsun deyip hisseyi birinin üstüne yıkarsan, kimsede seni sevmez tabii.
ZİYA ŞESEL:
Borsacılığa 1995 yılında bir aracı kurumda broker olarak başlayıp, kısa sürede iyi paralar kazandı. 90’ların sonlarında ismi çok sık duyulmaya başladı. Bir dönem verdiği röportajda “parasal olarak güçlü olduğunu ve sabit bir tahtası olmadığını” söylemiştir. Çok hızlı hareket eder. Erciyes Menkul’ün eski sahibi, Türkiye’nin en büyük ve eski iki borsa spekülatörü arasında yer alan İlhami Suaydın ‘ın piyasadan çekilmesiyle ismi İMKB kulislerinde adeta efsaneye dönüşen Ziya Şesel piyasada tam bir karakutu olarak adlandırılıyor. Şesel borsada en iyi parayı İhlas Holding ve Usaş hisselerinden kazandı. 2000 yılında Yazıcılar, 2001’de Hektaş, Aktaş, İntema, 2002’de Tofaş, Pastavilla ve Anadolu Isuzu hisselerindeki işlemlerinden dolayı SPK tarafından işlem yasağı getirildi. İşlem yasaklısı olmasına rağmen borsadan hiç kopmayan Şesel’in cezası, 2007 yılının Ekim ayında SPK’nın yaptığı bir düzenlemeyle kalktı. 1997’den sonra getirilen vergi düzenlemeleriyle ortaya çıkan ‘bıyıklı yabancı’ kavramının Türkiye’deki ilk uygulayıcıları arasında Şesel bulunuyor. Parayı yurtdışındaki vergi cennetlerine götürüp oradan yabancı yatırımcıymış gibi İMKB’de işlem yapanlara denilen ‘Bıyıklı yabancı’ ismini tanımlamasını çoğu kişi Şesel’in SPK tarafından yakalanan iki fonu sayesinde öğrendi.
İLHAMİ SUAYDIN:
Lakabı “KRAL”. Borsaya 1987 yılında ilk BAB Menkul değerler aracılığıyla girmiş ve yatırdığı para, o zamanın, 175 milyarının bir ay içerisinde 550 milyara döndüğünü görünce borsaya ilgisi daha da artmış. Daha sonraları Erciyas Menkul Değerler’in sahibi olmuş. Şirketinin işlemleri SPK tarafından geçici olarak durdurulmasına göz yumunca “Borsa en büyük oyuncuyu yuttu” söylentileri çıktı. Borsanın en çok konuşulan ismi ve en büyüklerinden. Kendi ve kendine bağımlı çalışanlarla beraber büyük tahtalarda büyük işler yapmayı sever. İnişlerde ve çıkışlarda payı çok. 1999 seçimlerden sonra endeksi 2000’li seviyelerden 5000’li seviyelere çekmesi her zaman anlatılır.
ABDURRAHMAN YILDIRIM:
Borsacılar ona ‘Hoca’ diyor. ‘Yeşil sermayeye yakın olduğu söyleniyor. Hisse seçerken ihtiyatlı davranıyor. Etrafında bulunanlara fazla güvenmemesi ile tanınıyor ve inatçı biliniyor. Seçtiği hisseden de kolay kolay vazgeçmemesi en büyük özelliği. Yönlendirmeye yatkındır ve yönlendirmeyle iş yapar. Zamanında Yaşarbank’ta büyük darbe yedi. Abdurrahman Yıldırım, borsa tarihinde bir aracı kurumun batmasında rol oynayan spekülatör olarak tanınıyor. Yıldırım, Emlak Menkul Değerler den kullandırılan usulsüz kredilerle gündeme gelmişti. İhlas grubunda yaptığı işlemlerle adından söz ettirirken, Fahrettin Görgüllü ve futbolcu Mecnur’un yakın çevresindeki spekülatörlerden biri idi.
BAHADIR KARLIDAĞ:
“Ben battım, spekülatörler kazandı.” diyen Spekülatör. Asıl mesleği inşaat mühedisliği. Borsaya 1987’de adım attı. 1991-1994 arasında çok iyi para kazandı. Ancak, 1994’te yaşanan ekonomik krizde battı. Birkaç yıl içinde kendini tekrar toparladı. Yaptığı işlemler yüzünden SPK tarafından yasaklı spekülatörler içinde yer alıyor. Ancak sürekli farklı isimlerle işlem yapıyor, en yakınındakiler dahi işlem yasaklı hale gelmiştir. İşini kendisi yapar. Kimseyi bulaştırmaz. Bahadır Karlıdağ, operasyon için seçtiği hisseleri uzun sürede toplamayı ve satmayı tercih eden birisi olarak tanınıyor, temel verilerini olumlu gördüğü hisselere girer, mal pazarlar ve çıkar. Çıkarken de bir çok kişinin canını yakar. Bir çok çeşitli aracı kurumlarda işlem yapar.
DÜNDAR ALTAY:
“Duayen borsacı” sözü adeta Dündar Altay için söylenmiştir. Dündar Altay’ın en önemli sözü borsanın ne zaman riskli olduğunu anlatan “Eğer bindiğin taksici, alışverişe gittiğin kasap ve hatta vapurda hiç tanımadığın biri sana borsadan bahsediyorsa, o borsadan kaçma vakti gelmiştir!” sözüdür. En büyük ve en iyi poker ustalarından. Malı taşır. Bir zamanlar Altay Menkul Değerler’in sahibiydi. Bir söyleşisin de “Biz borsa oyunu yapmadık. Biz kazanırken yatırımcı da bizimle kazansın istedik. Krizler olmasaydı en doğru yol bizimkiydi. Nitekim 3 bin liraya piyasaya çıkan kağıt bugün 4 milyona gelmiş. Yani hesap etseniz, ne gayrimenkul, ne şu, ne bu, hiçbiri yanına yaklaşamaz borsadaki çıkışın. Ama bu beklersen, beklemesini bilirsen, sabredebilirsen böyle.” En eski ve saygın spekülatörlerden biri. Ayakçıları ve takipçileri çok fazla. Dürüst ve sözünün eri. Genelde işi kendisi yapmaz. Herkesin bildiğinin aksine, operasyonla kendisi ilgilenmez. Güvendiği birkaç adam eliyle yapar. Kendisi ekran seyrederken, onun namına işlem yapılır.
Ruhu Şaad olsun..
AHMET DEDEHAYIR:
Maliye Bakanlığı ve SPK tarafından “Raymond James” hesaplarında yapılan denetimler sonucunda, yerli oyuncuların yönettiği fonların yurtdışına transfer edildiğini ve burada yabancı statüsü kazanan oyuncuların yüksek miktarda vergi avantajı sağladığını ortaya çıkardı. Ahmet Dedehayır bu şekilde yakayı ele verdi ve “bıyıklı yabancı” olarak ilk kez devlet kayıtlarına girdi. Ahmet Dedehayır, Sultanhamam’da manifaturacı olarak çalışma hayatına başlayan ünlü tekstilci Rıza Dedehayır’ın oğlu. Dedehayır, Borsa’da ‘Gömlekçi’ diye adlandırılan kişilerden biri. Bir borsa aracı kurumunda çalışan broker’ın gömleğini satın alıp üzerinden işlem yapıyor. Kendi namına çalışır. Hızlı ve günlük hareketleriyle ön plana çıkar. Kimi tahtada iki üç kademe onun için iyi paradır. Kimi zaman da kısa süreli olmak üzere, başka spekülatörlerin tahtalarına takılabilir. Güne göre iş yapanlardandır.
HALİL GÜVENER:
Borsacıların yakından tanıdığı bir isim. Kendisi daha çok spekülatör olarak tanımlanıyor. İlk olarak 1996 yılında borsada gerçekleştirdiği Söksa ve Doğusan operasyonlarıyla dikkatleri çekti. DOĞUSAN`da çoğunluk hisselerine sahip oldu. Bir dönem borsadan uzaklaşıp şarapçılık işine girmiş olsa da, tekrar dönmüş ve ismi Kerevitaş hisseleriyle anılmıştı.
Halil Güvener’in en fazla dikkat çeken tarafı, bir hissede manipülatif işlemler yaptığı gerekçesiyle daha önce SPK’dan yasak yemiş olmasına rağmen aynı hisse senedinde defalarca ve aynı gerekçelerle tekrar tekrar yasaklanmış olması.
SPEKÜLATÖRLER VE TAKTİKLER!
Eski adıyla İMKB, şimdiki adıyla sayıları çok az olmasına rağmen, etkilerinin çok büyük olduğu bilinen ve şu anda piyasada etkili olan “spekülatörler” şöyle tanımlanıyor:
”Bilgi işlem merkezi gibidirler. Spekülatörleri besleyen birçok bilgi kaynağı bulunur. Borsada işlem gören şirketlerin patronlarıyla, siyasetçilerle içli dışlıdırlar. Kendilerine akan bu bilgileri kullanarak, pozisyon alırlar. Bilgi kaynakları onları nasıl besliyorsa, onlar da bilgi kaynaklarını besler. Bazen ucuz hisseleri ederine getirirken, bazen de bu sınırı aşıp ederinden çok yükseklere taşırlar. Girdikleri tahtadan çıktılar mı, yoklukları hemen hissedilir. Hisse yüksek oranda değer kaybederken derinliği de azalır. Bu hareketler sonucu genellikle küçük yatırımcılar büyük zarara uğrar.
Hisseyi düşük fiyattan yakalayan ve sabırla beklemesini bilen küçük yatırımcılar ise spekülatörler kadar, hatta onlardan bile fazla kazanabiliyorlar. Spekülatörler bir hissede yalnız hareket edebildikleri gibi bir çoğunun müritleri bulunuyor. Bu kişiler spekülatörlerin emirleri doğrultusunda işlem yapıyorlar. Bu şekilde girdikleri tahtada, çok hızlı bir şekilde hareket edebiliyorlar. Her biri, ayrı ayrı hisselerde işlem yapıyor. Bazen de bir hissede anlaşıp ortak hareket edebiliyorlar. Bazen de aralarında anlaşmazlık çıkıyor, birbirlerine oyun da oynayabiliyorlar.
Yorumlar kapalı.